BAYRAK GÖSTERME

1.BAYRAK/SANCAK UÇKURUNU HAZIRLAMAK

1.1.Milli Bayrak ve İşaret Sancağı

Milli bayrak; bir devletin kumaş üzerine işlenen tanıtıcı simgesidir. Devlete ait yerlerde yüksek bir yere çekilerek gösterilirler. Uluslar arası hukuka göre bir gemide, yabancı bir ülkede olsa bile siciline kayıtlı olduğu ülkenin hukuku geçerlidir. Bu neden ile gemiler siciline kayıtlı olduğu ülkelerin bayrağını gösterirler. Geminin bandırası veya bayrağı olarak ifade edilen bayrak bu bayraktır.

Bir gemiye aynı anda iki değişik milli bayrak çekilebilir. Biri geminin siciline kayıtlı olduğu ülkenin bayrağı, diğeri limanına giriş yaptığı ülkenin bayrağıdır. Bir gemi yabancı bir ülkenin limanına giderken liman giriş öncesi sicil devletinin bayrağına ilaveten o ülkenin bayrağını da çeker. Eğer sicil ve liman ülkeleri aynı ise tek bayrak gösterilir.

İşaret sancak ve flamaları ise özel biçim ve desenlere sahip 40 değişik bez bayraktır. Gemilerde uluslararası işaret kodları ile haberleşme yapmakta kullanılırlar.

1.2.Gemilerde Kullanılacak Bayrağın Büyüklüğü

Milli bayrağımızın büyüklük birimi “Yaprak”tır. Bir yaprak Türk bayrağının ölçüleri 50 cm. en ve 75 cm. boydur. Bayrağımız bu ölçülerin katları olarak imal edilir ve büyüklüğü yaprak olarak belirlenir. Örnek olarak 2 x 3 m. ölçülerindeki bir bayrak 4 yaprak büyüklüğündedir.

Gemilere çekilecek bayrağın büyüklüğü ile ilgili bir standart bulunmamakla birlikte bayrağın büyüklüğü, geminin büyüklüğüne orantılı olmalıdır. Çekilen bayrağın aşağıya sarkan ucu güverte hizasını geçmemelidir. Şiddetli rüzgâr ve yağmurlarda ise bayrağın hasara uğramaması için olağandan daha küçük ebatta bayrak çekilebilir.

Aynı anda iki farklı milli bayrak çekiliyorsa yani yabancı bir limana giriliyorsa çekilen sicil devletinin bayrağı ziyaret edilen ülkenin bayrağından yarım yaprak daha büyük olabilir. Ancak bu fark hiçbir şekilde dikkat çekecek kadar fazla olmamalıdır. Fark abartılı olduğu durumda bu ziyaret edilen ülkeye hakaret olarak değerlendirilebilir.

1.3.Bayrak ve Sancaklara Uçkur Halatının Takılması

Bayrakların ve sancakların uçkuru; içerisinden bir halat geçirilecek şekilde her iki tarafı açık iki kat kumaştan yapılır. Uçkurdan geçirilecek bu halatın amacı bayrak veya sancağın salvoya[1] bağlanabilmesidir. Piyasadaki sancaklar uçkurları[2] hazır olarak satılırlar ancak bayrakların uçkurlarında halat bulunmaz. Bu işlem gemide yapılır.

Bunun için önce geminin büyüklüğüne uygun bir bayrak sonra bu bayrağın uçkurundan sıkışma yapmadan rahatlıkla geçebilecek incelik ve uzunlukta dıştan örgülü sentetik bir halat temin edilir. Uçkur halatının her iki ucu piyanlanır. Sonra bu halat bayrağın uçkuruna geçirilerek çımalarına birer kasa yapılarak halat bedeninden bayrağa dikilir.

1.4.Uygulama

Bayrağın/sancağın uçkurunun hazırlanması için ihtiyaç olan ortam; bayrak direğine sahip bir alan, ihtiyaç olan malzeme; bayrak, salvoluk halat, iğne ve ipliktir.

● Bayrağın uçkur boyuna iki izbarço bağ payı eklenerek bir uçkur halatı kesilir ve çımaları piyanlanır.

● Uçkur halatı bayrağın uçkurundan geçirilir.

● Uçkurdan geçirilen halatın her iki çımasına izbarço bağından birer kasa yapılır.

● Uçkur her iki ucundan içerisindeki halata dikilir.

Uygulamada dikkat edilen hususlar;

● Uçkur halatının bayrağın uçkurundan sıkışma yapmadan rahatlıkla geçebilecek incelikte dıştan örgülü sentetik bir halat olması uygundur.

● Dikimin iplik uçkur halatının içinden geçecek şekilde yapılması gerekir.

1.5.Uygulama Örneği

Bir yaprak bayrağın uçkurunu hazırlayınız.

 

2.KİLİTLİ SANCAK SALVOSUNU HAZIRLAMAK

2.1.Bayrak Direği

Bayrak ve sancaklar geminin direk gibi en görünür yüksek yerine, dumandan etkilenmeyecek ve dalgalanır şekilde çekilerek gösterilirler.

Bayrak randa yelkenli gemilerde yelkenin cunda yakasına[3] kabasorta yelkenli gemilerde gize[4], üç köşe yelkenli gemilerde yelkenin çördek yakasına çekilir. Direkli motorlu gemilerde ise grandinin[5] gurcatasına[6], direksiz motorlu teknelerde kıça dikilen bayrak direğine çekilir.

Motorlu gemilerde sicil devletinin bayrağının makine dumanından etkilenmemesi ve daimi olarak çekili tutulduğu seyir gibi durumlarda yıpranmasını engellemek için geminin kıç tarafındaki bayrak direğine çekilir. Limanına girilen ülkenin milli bayrağı ile sancaklar ise sadece grandiye çekilir.

Bayrağın çekileceği yere bir mapaya yapılır. Bu mapaya bir kilit yardımı ile sancak salvosuna uygun bir makara takılır. Sancak salvosu bu makaradan geçirilir.

2.2.Sancak Salvosu

Sancak salvosu; bayrak veya sancakları direğe çekmek için kullanılan 6–7 mm çapında bir halattır. Salvo bayrak veya sancağın çekileceği yere konan bir makaradan geçirilerek doblin halde aşağıya sarkıtılır. Salvonun her iki çıması bayrak veya sancağın uçkurlarına sancak bağı ile bağlanır. Ancak bağ yerine salvonun çımalarına izbarço bağı ile birer sancak kilidi takılırsa sancak veya bayrağın salvoya takılması daha süratli olur.

2.3.Sancak Kilidi

Sancak kilidi; sancağın salvoya kolayca takılabilmesi için yapılan sustalı veya sustasız metal araçtır. Sancak salvosunun her iki çımasına takılan sancak kilitlerinin genelde kullanılan iki çeşidi vardır. Salvo bayrak veya sancağın uçkur halatının çımalarındaki kasalara bu kilitler aracılığı ile bağlanır. Kilitler; bayrak veya sancağın salvoya dolanmaması için fırdöndülü[7] yapılır.

Geçmeli sancak kilitleri iki parçadan oluşur. Bu parçalarda bir tanesi fırdöndülü olup salvonun çımasına takılır. Diğer parçası ise sancağın uçkuruna takılır. Bu tip kilit kullanan gemilerde tüm sancak ve bayrakların çımalarında kilidin kanca kısımları bağlı olması gerekirken sustalı kilit kullanan gemilerde kilit doğrudan sancak veya bayrağın uçkur kasasına takılır.

2.4.Uygulama

Kilitli sancak salvosunun hazırlanması için ihtiyaç olan ortam; bayrak direğine sahip bir alan, ihtiyaç olan malzeme; sancak mapasına uygun bir mapa kilidi, sancak salvosuna uygun bir tek dilli makara, gemiye uygun bir bayrak, salvoluk halat, iğne ve ipliktir.

● Gurcatadaki sancak mapasına harbisi çıkartılmış bir mapa kilit geçirilir.

● Salvoya uygun makara kilidin içerisine geçirerek kilidin harbisi yerine vira edilir.

● Sancak salvosunun çıması makaradan geçirilir.

● Salvonun çıması sancak kilidinin halkasından geçirilir.

● Kilide geçirilmiş salvonun çımasına bir izbarço bağı yapılır.

● Salvonun diğer çımasına da bir sancak kilidi geçirilerek izbarço bağı yapılır..

2.5.Uygulama Örneği

Gemide gurcata üzerine sancak kilitli bir sancak salvosu hazırlayınız.

3.BAYRAĞI/SANCAĞI SALVOYA TAKMAK

Bayrak veya sancak salvoya doğrudan kilit ile takılır. Ancak sancak kilidinin olmaması halinde ise salvo sancağa sancak bağı ile bağlanır.

3.1.Sancak Bağı

Sancak bağı, sancak kilidi olmayan salvonun sancak uçkur halatına bağlanmasında kullanılan bir bağ çeşididir.

Sancak bağının üç çeşidi vardır;

● Düz sancak bağı

Sancağı salvosuna veya iki halatı birbirine bağlamakta kullanılır.

● Çifte sancak bağı

Düz sancak bağının daha kuvvetli olanıdır. Sancakların salvoya bağlanmasının yanı sıra yelkenlerin iskotalarını bağlamakta da kullanılır. Bu neden ile iskota bağı olarak ta bilinir.

● Foralı sancak bağı

Yağışlı ve fırtınalı havalarda salvonun sıkışma olasılığına karşı atılan sancak bağı çeşididir.

3.2.Uygulama

Bayrağın/sancağın salvoya takılması için ihtiyaç olan ortam; salvosu kilitsiz bayrak direğine sahip bir alan, ihtiyaç olan malzeme; uçkuru hazırlanmış bir sancaktır.

● Sancak salvosunun çıması sancak uçkurunun kasasının içinden geçirilir.

● Salvonun çıması ile kasanın bedeni üzerine bir volta atılır.

● Salvonun çıması bedenin altından geçirilir.

● Salvonun çıması çekilerek bağın boşunu alınır.

3.3.Uygulama Örneği

Bir sancağı kilitsiz bir sancak salvosuna takınız.

4.BAYRAĞI/SANCAĞI TOKA ETMEK

4.1.Bayrak töreni

Havuza veya çekek yerlerine alınmış, hurdaya çıkartılmış veya terk edilmiş olan gemi ve diğer deniz araçlarında milli bayrak çekilmez, onun haricindekiler gün boyunca Milli Bayrağı çekmek zorundadır.

Bayrak her gün saat 08.00`de, günün bu saatte ağarmadığı hallerde ise gün ağardığında, tören ile çekilir ve gün batımında tören ile indirilir. Seyir halinde bulunan gemiler, bayraklarını geceleri de çekili bırakabilirler. Sürekli çekili kaldığı hallerde bayrak, bakım, onarım ve yenisiyle değiştirilmesi için sabah veya akşam alacakaranlık zamanında törensiz olarak indirilir ve çekilirler.

Bayrak töreni, ticari gemilerde 3 kişi, küçük deniz araçlarında ise sadece serdümen tarafından yapılır. 3 Kişinin katıldığı törende, bir kişi bayrağın arya veya tokasını yaparken, diğer 2 kişi yan yana, geminin enine tam ortasında, vücutları bayrak direğine cephe vermiş ve hazır ol pozisyonunda bulunur. Bayrağın arya ve tokasında üniforma ve şapkalı personel el ile selam verir. Üniformasız personelin başında şapka varsa çıkartılır. Törende bayrak, çabuk çabuk çekilir ve yavaş yavaş indirilir. Bayrak çekilmeden önce veya indirildikten sonra özel bir saygıyla taşınır.

Bayrağın arya[8], toka[9] veya mezestre[10] sonrası salvo direk üzerindeki koç boynuzuna volta edilir.

4.2.Toka ve Volta

Bayrak veya sancak salvoya bağlandıktan sonra çekileceği yani toka edileceği zaman doblin salvonun boş tarafı çekilerek bayrak veya sancağın makaraya kadar çıkması sağlanır. Bayrak veya sancaklar süratli olarak toka edilir.

4.3.Uygulama

Bayrak/sancağın tokası ve salvonun voltası için ihtiyaç olan ortam; üzerinde arya edilmiş bir bayrak bulunan bayrak direkli bir alan, ihtiyaç olan malzeme; yok.

● Sancak salvosunun boş doblin kolu aşağı çekilerek bayrak/sancağın hisa edilmesi sağlanır.

● Bayrak/sancak gurcatadaki makaraya kadar çekilir.

● Sancak salvosunu doblin olarak bitişik şekilde gerdiriniz.

● Gergin durumdaki salvoyu koçboynuzunun altından dolandırıp üste alınız.

● Salvoyu “8” şeklinde koçboynuzunun üzerine bir kere volta ediniz.

● Salvo üzerine bir kros yapınız.

● Krosu koçboynuzun üst koluna geçirerek meze volta atınız.

● Salvoyu çekerek boşunu alınız.

4.4.Uygulama Örneği

Arya edilmiş bir bayrağı toka ederek salvosunu koçboynuzuna volta ediniz.

   

5.ASKERİ BİRLİKLERİ SELAMLAMAK

5.1.Selamlama

Gerek bayrak kanununa uyum nedeni ile gerekse milli değerlerimize saygı ve sevgimizden dolayı, askeri birliklerimizin önünden geçerken onları bayrağımızla selamlarız. Gemi bir askeri birliğin önünden yakın mesafeden geçerken veya bir askeri gemi ile yan yana geçişirken onu selamlar. Selamlama tokadaki bayrağın mezestresi ve takiben tekrar toka edilmesi şeklinde olur.

Selamlama geminin pruvasının veya pupasının askeri birlik veya geminin hizasına gelince başlar geçiş bitinceye kadar devam eder.

Gerek selamlama törenlerinde gerekse yas nedeni ile mezestre edilen bayrak; sadece alt ucu direğin yarısına gelinceye kadar indirilir.

5.2.Uygulama

Askeri birlikleri gemiden selamlamak için ihtiyaç olan ortam; üzerinde toka edilmiş bir bayrak bulunan bayrak direkli bir alan, ihtiyaç olan malzeme; yok.

● Askeri gemiye yaklaşırken sancak başına gidilerek salvo koçboynuzundan fora edilir.

● Geminin başı askeri geminin başı hizasına gelince bayrak mezestre edilir.

● Geminin kıçı askeri geminin kıçı hizasına gelince veya askeri gemi bayrağını toka edince bayrak tekrar toka edilir.

Uygulamada dikkat edilecek hususlar;

● Selam vermek için uygun mesafe askeri geminin büyüklüğüne göre değişir. Büyük bir askeri gemiyi 5 gomina[11] içerisinde küçük bir askeri gemiyi 2 gomina içerisinde selamlamak uygun olur.

● Askeri gemi selamı alırsa bayrağı toka edince, almazsa geminizin kıçı askeri geminin kıçı hizasına gelince bayrağınızı toka etmelisiniz.

5.3.Uygulama Örneği

Yakın mesafeden yan yana geçiştiğiniz bir askeri gemiyi selamlayınız.

6.TÜRK BAYRAĞININ KATLANMAK

6.1.Türk Bayrağına Saygı

Türk bayrağına temsil ettiği manevi değere layık olarak, aşağıdaki şekilde saygı gösterilir.

● Kullanımında gerekli itina gösterilir.

● Yırtık, sökük, yamalı, delik, kirli, soluk, buruşuk bayrak kullanılmaz,

● Eskiyen bayrak, açıkça yırtılmaz, yakılmaz, atılmaz ve başka maksat ile kullanılmaz. İmhası, gizli olarak ve sonraki hali Bayrağımız olduğunu işaret etmeyecek şekilde yapılır.

● Elbise ve üniforma olarak giyilmez,

● Masalara, kürsülere vb. eşya üzerine bayrağın şekli yapılmaz,

● Tüzükte belirtilen özel durumlar haricinde ne maksatla olursa olsun, örtü olarak serilmez, oturulan veya ayakla basılan yerlere konulmaz,

● Bayrağa sözle, yazıyla veya hareketle veya herhangi bir şekilde hakaret edilmez,

● Türk Silahlı Kuvvetlerine ait gemilere girip çıkılırken, direkte bulunan Bayrağa dönülerek selamlanır.

6.2.Türk Bayrağının Katlanması

Hava şartları nedeni ile toka edildiği yerde önemli hasar gören bayrak derhal, az hasar gören ve solan bayrak ise gün batımından sonra direkten indirilerek değiştirilir.

            Bayrak çekil olmadığı sürece özel şekilde katlanarak dolap veya çekmecede muhafaza edilir.

6.3.Uygulama

Türk bayrağının katlanmak için ihtiyaç olan ortam; gemi veya gemicilik atölyesi, ihtiyaç olan malzeme; bir Türk bayrağıdır.

● Bayrak eni yönünde tam ikiye katlanır.

● Boyuna ikiye katlanan bayrak tekrar boyuna ikiye katlanır.

● Boyuna iki defa katlanan bayrak uçum yönünde enine üçe katlanır.

● Enine üçe katlanan bayrak uçum yönünden uçkur yönüne iki katlanır.

Uygulamada dikkat edilecek hususlar;

● İkinci defa ikiye katlama sırasında kat yeri aya teğet olacaktır.

● Kat yeri uçkur yıldızı tam kapatacak şekilde olmalıdır.

● Katlama sonunda hiçbir yerden beyaz gözükmeyecektir.

6.4.Uygulama Örneği

Bir Türk bayrağını usulüne göre katlayınız.

7.SANCAĞI KATLAMAK

7.1.Sancak Dolabı

Türk bayrağı haricindeki milli bayraklar ve işaret sancakları Türk bayrağından farklı şekilde katlanır ve bunlar için yapılan özel dolaplara konur. Dolaplar rulo edilmiş bayrak ve sancakların içine girebileceği küçük gözlerden oluşmuştur. Gözlerin önünde göze konan milli bayrağın devlet ismi ve sancakların tanım harf ve rakamları bulunur.

7.2.Uygulama

Sancağı katlanmak için ihtiyaç olan ortam; gemi veya gemicilik atölyesi, ihtiyaç olan malzeme; bir işaret sancağı.

● Sancak boyuna ikiye katlanır.

● Boyuna ikiye katlanmış sancak uçkurdan başlanarak uçuma doğru rulo edilir.

Uygulamada dikkat edilecek hususlar;

Sancak büyükse bu katlama 3’e veya 4’e yapılabilir.

7.3.Uygulama Örneği

Bir sancağı usulüne göre katlayınız.

"Yazı, edinilen yeni bilgi, değişim ve yapılan yorumlar ile tekrar tekrar güncellenmektedir. Bu neden ile kopyalayıp almak yerine ihtiyacınız olduğunda tekrar açıp okumanızda yarar bulunmaktadır. Bu yazı her zaman burada olacaktır."

[1] Bayrak salvosu: Bayrağın direğe çekilmesi için kullanılan ince halat

[2] Bayrak uçkuru: Bayrak salvosunun içinden geçirilebilmesi için sol kenarına yapılan ek.

[3] Yaka; yelkenin köşe ve kenarları.

[4] Giz; yan yelkenin çekilmesi için direğe konan yarım serendir. Yelken çekilmeyecekse giz sadece bayrak çekilebilecek ebatlarda ve şekilde gurcata üzerine yapılır.

[5] Grandi; geminin baştan ikinci direğidir.

[6] Gurcata; direğin armasını yapmak için direğe ve omurga hattına dik yapılan çubuk.

[7] Fırdöndü: Halat veya zincirin gerili olarak kullanıldığı yerlerde dönmeden dolayı gam (Halat veya zincirin dönmeden dolayı kendi bedeni üzerine sarılması) almaması için kullanılan birbiri üzerinde serbest dönebilen metal parçalardan yapılmış unsur.

[8] Arya: Bayrağın direkten indirilmesi.

[9] Toka: Bayrağın direğe çekilmesi.

[10] Mezestre: Bayrağın yarıya indirilmesi.

[11] Gomina: 1 deniz milinin 1/10 u