DENİZDE ÇATIŞMAYI ÖNLEME İŞARETLERİ

1.DURUM BELİRTİR İŞARETLERİ GÖSTERMEK

1.1.COLREG 72

1.1.1.Genel

Türk gemileriyle Türk liman ve karasularında yolculuk eden yabancı gemilerin, denizde çatışmayı önlemek için taşıyacakları ve gösterecekleri fener ve alametler, verecekleri sadalı sis ve manevra işaretleri, gözetecekleri seyir ve idare kurallariyle tehlikeye düştükleri zaman yardım istemek için verecekleri ve gösterecekleri her türlü işaretler denizde çatışmayı önleme tüzüğünde belirtilir[1] Bu tüzük uluslararası mutabakat çerçevesinde COLREG 72’ye göre hazırlanmıştır.

COLREG 72; Uluslar Arası Denizde Çatışmayı Önleme Sözleşmesi (Convention on the International Regulations for Preventing Collisions at Sea) IMO’nun bir organizasyonu olarak denizde çatışmayı engellemeye yönelik ortak kuralların konulabilmesi amacıyla 1972 yılında uluslar arası bir toplantıda imzalanmıştır. Toplantıda belirlenen kurallar ülkemizde Denizde Çatışmayı Önleme tüzüğü olarak yayınlanmış ve 15.07.1977 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Bu kurallar genel olarak;

● Gemilerin durumlarını belirten hangi işaretleri göstereceklerini,

● Gemilerin hangi uyarı ve durum belirtir işaretleri vereceklerini ve

● Gemilerin bir çatışma söz konusu olabilecek durumlarda nasıl sakınma manevrası yapacaklarını belirtmektedir.

Denizde çatışmayı önleme kurallarına uyum:

● Açık denizlerde,

● Açık denizlerle bağlantılı olan sularda,

● Açık deniz teknelerinin seyredebileceği sularda seyir yapan tüm tekneler için zorunludur.

Ülkelerin kendi iç sularında veya yüzer araçlar ile ilgili koyduğu özel kurallar, mümkün olduğunca bu uluslar arası kurallara aykırı olamaz.

1.1.2.Sorumluluk

Denizde Çatışmayı Önleme Tüzüğüne riayet edilmemek yüzünden can veya mal zararına sebebiyet verilen hallerde, durumun hal ve şartları, tüzükten ayrılmayı kati olarak gerekli kıldığı mahkemede sabit olmadıkça, hadise sırasında köprü üstünde vardiyada bulunan kaptan veya mevzuata göre yetkili güverte zabiti kusurlu sayılır.[2]

Kaptan denizde çatışmayı önleme kurallarını yorumlarken mevcut tüm şartları ve tehlikeleri düşünecek, çatışmayı engellemek için gerekeni yapacaktır. Çatışmayı önlemek için alınabilecek bir tedbir varken denizde çatışmayı önleme kurallarına uyulduğu ileri sürülerek bu tedbirin alınmaması gemi adamı veya donatanı sorumluluktan kurtaramaz.

1.1.3.COLREG ile İlgili Tanımlamalar

Denizde çatışmayı önleme kuralları içinde geçen aşağıdaki deyimleri iyi bilmemiz gerekir.

● Tekne:

Su üstünden kalkarak seyreden deniz uçakları dâhil su üzerinde taşıma aracı olarak kullanılmakta olan veya kullanılmaya elverişli bulunan her türlü deniz aracı.

● Kuvvetle yürütülen tekne:

Kendi makinesi ile yürütülen tekne.

● Yelkenli tekne:

Var olsa bile makinesini kullanmadan sadece yelken ile seyreden tekne.

● Balıkçılık yapan tekne:

Manevra kabiliyetini sınırlayan ağlar, oltalar, troller veya diğer avlanma araçları ile balık avlayan tekne.

● Kumanda altında bulunmayan tekne:

Bazı istisnai şartlar sebebi ile bu kuralların gereğine uygun olarak manevra yapma gücü olmayan ve bu yüzden diğer bir teknenin yolundan çıkma yeteneği bulunmayan bir tekne.

● Manevra kabiliyeti sınırlı tekne:

Yaptığı iş nedeniyle bu kuralların gereğine uygun olarak manevra yapma gücü sınırlanan ve bu yüzden diğer bir teknenin yolundan çıkma yeteneği olmayan tekne. Bu terim aşağıdaki tekneleri kapsar ancak sınırlı olamaz.

○ Bir seyir işareti, denizaltı kablosu veya boru hattı döşenme çalışması veya toplanmasında bulunan,

○ Tarama, sörvey veya sualtı çalışmaları yapan,

○ Üzerinde yol bulunduğu halde ikmal yapan veya insan, kumanya veya yük aktaran,

○ Bir hava aracını denize indirme veya denizden alma işi ile uğraşan,

○ Mayın temizleme işi yapan,

○Gerek yedekleyen gerekse yedeklenenin rotalarından ayrılma yetenekleri önemli bir şekilde kısıtlanan yedekleme işiyle uğraşan,

● Su çekimi nedeniyle kısıtlı tekne:

            Mevcut su derinliğinin kendi çektiği su ile ilişkisi nedeniyle izlediği rotadan ayrılma gücü önemli bir şekilde kısıtlanan kuvvetle yürütülen tekne.

● Üzerinde yol bulunan tekne:

            Demirli veya karaya bağlı veya karaya oturmuş olmayan tekne.

● Bir geminin görülmesi:

            Teknelerden birinin diğeri tarafından gözle görülmesi.

● Kısıtlı görüş:

            Görüşün sis, pus, kar yağışı, şiddetli yağmur fırtınası, kum fırtınası veya herhangi diğer benzeri sebeple kısıtlı oluşudur.

1.2.Çatışmayı Önleme İşaret Araçları

Gemilerde aşağıdaki çatışmayı önleme işaret araçları bulunur:

● Fenerler,

● Gündüz işaretleri için biçimler,

● Işık işaretleri için flaşing,

● Ses işaretleri için düdük, gong ve çan.

“Denizde Çatışmayı Önleme Kuralları”ndan belirlenen işaret araçları bir geminin inşası sırasında geminin tipine, çalışma şekline, büyüklüğüne ve karşılaşacağı olası durumlara göre seçilir ve sabit olanları yine bu kurallar tarafından belirlenen yerlere monte edilir.

1.2.1.Fenerler

Faal gemiler rıhtımda bağlı olmadan denizde oldukları zamanlarda, geceleri ve kısıtlı görüş durumlarında pozisyonlarının ve özel durumlarının gözle belirlenebilmesi için seyir ve yardımcı fenerlerini kullanılırlar. Bu fenerler farklı isim, renk, görünüş sektör ve mesafesine sahip olup geminin belirli yerlerine yerleştirilir. Seyir fenerleri hem gemi elektrik şebekesinden hem de acil durum akülerinden güç alacak şekilde yedekli olarak yapılır. Bu fenerlerden başka Süveyş ve Panama kanalı gibi geminin olası seyir bölgeleri de düşünülerek, çalışma olasılığının olduğu yerlerde istenen özel fenerler de gemiye yerleştirilir.

● Silyon feneri:

Teknenin baş kıç orta hattı üzerine konulan, 225 derecelik bir ufuk yayı üzerinde kesiksiz bir ışık gösteren ve teknenin her iki tarafında, tam pruvadan itibaren kemerenin 22,5 derece gerisine kadar ışık gösterecek surette yerleştirilmiş beyaz gemi seyir feneridir.

● Borda fenerleri:

Her biri 112,5 derecelik bir ufuk yayı üzerinde tam pruvadan kendi tarafındaki kemerenin 22,5 derece gerisine kadar kesiksiz bir ışık gösterecek surette yerleştirilmiş sancak tarafındaki yeşil, iskele tarafındaki kırmızı olan gemi seyir fenerleridir.

● Pupa feneri:

Olanağı kadar teknenin kıç tarafına yakın bir yere konulan, ufkun 135 derecelik bir yayı üzerinde kesiksiz beyaz bir ışık gösteren, tam kıçtan itibaren geminin her iki tarafına 67,5 derecelik bir ışık göstermek üzere yerleştirilmiş beyaz ışık veren seyir feneridir.

● Yedekleme feneri:

Olanağı kadar teknenin kıç tarafına yakın bir yere konulan, ufkun 135 derecelik bir yayı üzerinde kesiksiz beyaz bir ışık gösteren, tam kıçtan itibaren geminin her iki tarafına 67,5 derecelik bir ışık göstermek üzere yerleştirilmiş sarı ışık veren gemi yardımcı feneridir.

● Her yönden görünür fener:

Ufkun 360 derecelik yayı üzerinde kesiksiz ışık gösteren, yerine ve duruma göre beyaz, kırmızı, yeşil veya sarı renkli olarak belirlenen bir gemi yardımcı fenerdir.

● Çakar fener

Düzenli aralıklarla dakikada 120 veya daha fazla çakan bir gemi yardımcı fenerdir.

Silyon, borda ve pupa fenerleri normal seyir sırasında gösterilen ve “Seyir Fenerleri” olarak bilinen fenerlerdir. Yedekleme ile her yönden görünür sabit ve çakarlı fenerler ise özel durumların belirtilmesinde kullanılan yardımcı fenerlerdir.

Gemi adamı gece karanlıkta gördüğü gemi fener ışıklarını Denizde Çatışmayı Önleme Kuralları’na göre yorumlayarak görülen geminin pozisyonu belirler ve buna göre gerekli davranış şeklini gösterilir.

Gemi fenerlerinin isim, renk ve görünüş sektörleri
	B≤12m.	12m.<B<20m.	20m.<B<50m.	50 m. ≤ B
Silyon Feneri	2 mil	3 mil	5 mil	6 mil
Borda Fenerleri	1 mil	2 mil	2 mil	3 mil
Pupa Feneri	2 mil	2 mil	2 mil	3 mil
Yedekleme Feneri	2 mil	2 mil	2 mil	3 mil
Her yerden görünür fenerler	2 mil	2 mil	2 mil	3 mil

Seyir fenerleri tabloda gösterilen şekilde cinslerine ve takıldığı geminin boyuna göre farklı görüş mesafelerine sahiptir. Bunun sayesinde gemi adamı gece uzaktan seyir fener ışıklarını gördüğü bir geminin sürat ve mesafesini hesap veya tahmin etme imkânına sahip olabilir.

1.2.2.Gündüz İşaretleri için Biçimler

Gündüz kısıtlı görüş durumu olmadığı sürece bir gemiyi bütünüyle görebildiğimiz için onun pozisyonunu tahmine ihtiyacımız olmaz. Ancak gemiler gündüz vakti içinde bulundukları özel durumları gece olduğu gibi yardımcı fenerler ile gösteremeyeceklerinden onun yerine bazı özel biçimleri kullanırlar. Bu biçimler genelde bir geometrik şekil iskeletinin siyah renkli veya boyalı branda ile kaplanması ile yapılır. Ancak daha pratik olarak birbirine geçme düzlem parçalar ile de yapılıp kullanılabilir.

Bu biçimler ölçüleri aşağıda belirtilen değerlerden küçük olmayacak ve ebat oranları sabit kalacak şekilde:

● Küre 60 cm çapında,

● Silindir taban 60 cm çapında ve 120 cm yüksekliğinde,

● Koni taban 60 cm çapında ve 60 cm yüksekliğinde,

● Eşkenar dörtgen ise ölçüsü yukarıda belirtilen iki koninin taban tabana yapıştırılmış halinde olacaktır.

1.3.Fenerlerin ve Biçimlerin Gösterilmesi

Geminin durumundaki ve görüş şartlarındaki değişimlere göre değişim anında, gemi kaptanı veya görevli kişi, geminin göstermesi gereken işaretleri belirler ve gösterilmesini sağlar veya kaldırılması gereken işaretleri kaldırır. Ancak bu işaretlerin gösterilmesi veya kaldırılması sağlandıktan sonra ve ara sıra bu işaretlerin mutlaka kontrol edilmesi gerekir. Fenerlerdeki arızalar, gündüz işaretlerinin ters veya yanlış takılması, salvolarının kopması gibi nedenler gemi güvenliği ile ilgili sorunlar yaşatabilir.

Fenerler geminin denizde olduğu zaman:

● Gün batımından doğumuna kadar ve

● Kısıtlı görüş şartlarında gösterilir.

Normalde fenerler doğa ışığının geminin görünmesine yetecek kadar güçlü olmaması halinde yakılmak zorundadır. Ancak bu seyir fenerlerinin doğa ışığının geminin görünmesine yeterli olduğu zaman yakılmaz anlamında değildir. Bu neden ile gemiler gece veya gündüz olsun seyre çıktıkları an seyir fenerlerini yakar ve gece gündüz bu fenerler yanık kalır. Demirlediklerinde, rıhtıma yanaştıklarında veya özel durumlarda bunları söndürürler. Biçimler ise gün doğumundan gün batımına kadar gösterilir.

1.3.1.Özel Durumu Olmayan Tekneler

1.3.1.1.Seyir Halinde Kürekli Tekneler

Tüm kürekli tekneler seyir sırasında her yerden görünür bir beyaz fener gösterecektir. Bu fener yerine bir el feneri kullanılabilir.

1.3.1.2.Seyir Halinde Yelkenli Tekneler

Tüm yelkenli tekneler seyir sırasında borda ve pupa fenerini gösterecektir. Ancak büyüklüğüne göre bu fenerleri tablodaki şekilde gösterebilir veya imtina edebilir.

Yelkenli teknelerin gece gösterecekleri fenerler
	Yelkenli	Yelkenli Boy < 20m.		Yelkenli Boy < 7 m. Sürat < 7 kts
Borda	x	Ve / veya ikili kombine	Veya üçlü kombine
Pupa	x	x
Her yönde beyaz				x

3’lü kombine fener, standart sektörlerine göre ayrılmış, borda ve pupa fenerinin birleştirilmiş halidir. Direk başına takılır.

2’li Kombine fener, direk başına takılan, üstte kırmızı, altta yeşil olan ve her yönden gözüken fenerdir. Bu 2’li kombine fener, ihtiyaca göre sadece borda ve pupa feneri gösteren yelkenliler tarafından kullanılabilir. 3’lü Kombine kullananlar, aynı anda 2’li Kombine kullanmaz.

Yelkenle seyreden ve aynı zamanda makine ile de yürütülüyorsa gündüz, baş tarafında ve ufkun her tarafından en iyi görülebilecek bir yerinde sivri ucu aşağı doğru olan bir koni biçim gösterir.

1.3.1.3.Seyir Halinde Kuvvetle Yürütülen Tekneler

Kuvvetle yürütülen gemiler seyir sırasında üzerlerinde yol olduğu zaman borda, pupa ve silyon fenerlerini gösterirler. Ancak büyüklüğüne göre bu fenerleri tablodaki şekilde gösterebilir veya imtina edebilir.

Kuvvetle yürütülen teknelerin gece gösterecekleri fenerler
	Boy < 7m	7m<Boy<12m	12m.<Boy<50m	50m < Boy
1.silyon f. grandi			X	X
2.silyon f. pruva				X
Borda feneri		X	X	X
Pupa feneri			X	X
Her yerden beyaz	X	X

Bir hava-yastıklı tekne su üzerinde kalkarak çalıştığı zaman yukarıda belirtilen fenerlere ek olarak bir de her yönden görünür sarı renkte çakar bir fener gösterir.

Yukarıda belirtilen gemiler özel durumlarına göre, göstermek zorunda oldukları fenerler yerine veya onlara ilaveten aşağıda belirtildiği gibi farklı fenerleri gösterirler.

1.3.2.Belirli Bir Sorunu veya Özel Bir Durumu Olan Gemiler

1.3.2.1.Kumanda Altında Olmayan tekneler

Kumanda altında olmayan gemiler gece tablodaki fenerleri, gündüz üst üste 2 küre biçimi gösterir. Eğer demirlemişler ise demirleme fenerlerini bunlara ek olarak gösterirler.

Kumanda altında olmayan gemilerin gece gösterecekleri fenerler
	Yolsuz	Yollu
Üst üste iki kırmızı	X	X
Borda fenerleri		X
Pupa feneri		X

1.3.2.2.Manevra Yeteneği Kısıtlı Olan Tekneler

Manevrası kısıtlı gemiler tablodaki fenerleri gösterirler. Bu gemiler gündüz üst üstte küre, eşkenar dörtgen, küre biçimleri gösterirler.

Manevradan kısıtlı gemilerin gece gösterecekleri fenerler
	Yolsuz	Yollu
		Boy < 50m.	50 m.<Boy
Üst üste kırmızı-beyaz-kırmızı	X	X	X
1.Silyon feneri		X	X
2.Silyon feneri			X
Borda fenerleri		X	X
Pupa feneri		X	X

Bu gemiler diğer durumları gösteren fenerleri bunlara ek olarak gösterirler. Yedek çekerken aynı zamanda manevrası kısıtlanıyorsa yedek çekme fenerlerinin yanı sıra, manevrası kısıtlı işaretlerini de gösterir.

Tarama veya sualtı işleri ile uğraşan bir tekne manevra yapabilme gücünün kısıtlı olduğu zamanlarda, “Manevradan kısıtlı gemi” fener ve biçimleri gösterir ve engel mevcut olduğu zamanlarda da bunlara ek olarak su altı çalışmasının bulunduğu tarafı gösterir biçim çekerler. Engelin bulunduğu tarafa üst üste iki küre, geçiş için müsait olunan tarafa ise üst üste iki eşkenar dörtgen biçim çekilir. Her halükarda bu tip çalışmalarda çalışma yapan gemiye 1 milden, dar alanlarda da ½ milden fazla yaklaşmamak gerekir.

Dalgıç işleri ile uğraşan bir tekne, “Manevradan kısıtlı gemi” kapsamında olarak gündüz biçimlerini gösterir. Ancak bu biçimleri göstermesinin mümkün olmadığı hallerde, uluslar arası işaret kodlarından “Denizde dalgıcım var” anlamındaki, “A” işaret sancağının, yüksekliği 1 metreden az olmayan katı materyalden yapılma kopyasını gösterir. İşaretin ölçüleri, her taraftan görülebilecek şekilde olacaktır.

Dalma çalışması haricinde, boyları 12 metreden daha kısa olan teknelerden burada belirtilen fener ve biçimlerin göstermeleri istenmez.

1.3.2.3.Yedeklenen ve Yedekleyen Tekneler

Yedeklenen tekneler gece seyir yaparken tablodaki fenerleri gösterirler.

Yedeklenen teknelerin gece gösterecekleri fenerler
	Çekilen	İtilen	Bordada	Grup boyu metre (G)
				G<25	25<G<100	100<G
Silyon
Borda	X
Pupa	X		X
Başta borda		X	X
Başta her yön beyaz				X	X
Kıçta her yön beyaz				X	X
Yanda her yön beyaz					X	100m aralıklı

Yedeklenen kısmen batık cisim veya gemiler baş ve kıç tarafında birer her yönden görünür beyaz fener gösterir.

Yedek boyunun 200 metreden fazla olması halinde yedeklenen tekneler en iyi görülebilecek yerlerinde bir eşkenar dörtgen biçim  gösterecektir. Gruplarda ise yedek boyu 200 m’den kısa ise en kıç tarafta, 200 m’den büyükte ise hem kıç hem de başta eşkenar dörtgen biçim gösterilecektir.

Kuvvetle yürütülen bir tekne yedekleme yaparken normal seyir fenerlerine ilaveten tablodaki fenerleri gösterir.

Yedekleme yapan gemilerin gece gösterecekleri fenerler
	Çekerek yedekler Yedek Boyu (B)		İterek yedekler Yedek Boyu (B)
	B<200m	200 m<B	B<200m	200 m<B
1.silyon	x	x	x	x
2.silyon	-	x	-	x
Yedekleme	x	x	-	-

Çekerek yedekleyen gemi yedek boyu 200 metreden fazla olduğu zaman gündüz en iyi görülebilecek bir yerinde bir eşkenar dörtgen biçim  gösterir.

Eğer yedekleyen ve yedeklenen gemiler birbirlerine sıkı bağlı birleşik durumda iseler tek gemi gibi fener gösterirler.

1.3.2.4.Su Çekimleri Nedeniyle Manevradan Kısıtlı Tekneler

Su çekimleri nedeni ile manevraları kısıtlı gemiler, gece normal seyir fenerlerinin yanı sıra üst üste üç kırmızı fener, gündüzleri silindir biçim  gösterirler.

1.3.2.5.Balıkçı Tekneleri

Tüm balıkçı tekneleri, balıkçılık yapmadıkları ve denizde malzemeleri olmadığı zamanlarda, sadece normal gemilerin göstermesi gereken fenerleri gösterirler. Balık avı ile uğraşırken ise gece tabloda belirtilen fenerleri, gündüz ise tepelerinden bitişik iki koni gösterirler.

Ağ balıkçılığı ile uğraşan balıkçı tekneleri ise tablodaki fenerleri gösterir.

Ağ balıkçılığı yapan balıkçıların gece gösterecekleri fenerler
	Üzerinde yol yok		Üzerinde yol var
	Ağ < 150m	150m < Ağ	Ağ < 150m	150m < Ağ
Üstte kırmızı altta beyaz ikili	X	X	X	X
Ağ tarafında her yerden beyaz		X		X
Borda			X	X
Pupa			X	X

Eğer denizdeki ağlar gemiden 150m.’den daha fazla mesafeye uzanıyorsa, gündüz tepeden birleşik konilerin  dışında birde ağ yönünde tepesi yukarı bir koni biçim  gösterilir.

Trol çeken balıkçıların gece gösterecekleri fenerler
	Üzerinde yol yok		Üzerinde yol var
	Boy < 50m	50m < Boy	Boy < 50m	50m < Boy
Üstte yeşil altta beyaz	X	X	X	X
Silyon feneri		X		X
Borda fenerleri			X	X
Pupa feneri			X	X

Trol gemileri ayrıca;

● Ağlarını atarken bir üst üste her yerden görünür 2 beyaz,

● Ağları toplarken üst üste, üstte beyaz, altta kırmızı,

● Ağları toplanırken bir yere takılırsa üst üste her yerden görünür iki kırmızı,

● Gırgır avcılığında üst üste biri yanıp diğeri sönen iki sarı fener gösterilir.

1.3.2.6.Kılavuz Tekneleri

Kılavuz tekneleri görevli olmadıkları sürece, normal olarak göstermesi gereken fenerleri gösterir. Görevli olduğu zaman bunlara ilaveten üst üste, üstte beyaz, altta kırmızı fener gösterir. Gündüz, özel bir biçim göstermez ancak “Kodlu Haberleşme” doğrultusunda, gemide kılavuz var anlamındaki “H” sancağını çeker.

1.3.2.7.Demirli ve Karaya Oturmuş Tekneler

Olayın koşulları elverdiği takdirde, hiç bir tekne dar bir kanal, geçit veya trafik ayrım düzeni içerisinde (Ayrım ara bölge hariç) veya giriş çıkış yerlerinde demirleyemez. Demirleme genel olarak haritalarda demir yeri olarak gösterilen güvenli yerlere olur. Demirleyen gemiler gece tabloda gösterilen fenerleri gösterirler. 100 m’den uzun olanlar bunlara ilaveten güverteyi de aydınlatırlar. Gündüz ise 50 m. den kısa olanlar grandiye, büyükler ise pruvaya bir küre biçimi  çekerler.

Demirli ve karaya oturmuş gemilerin gece gösterecekleri fenerler
	Demirli gemi		Karaya oturan gemi
	Boy < 50m	50m < Boy	Boy < 50m	50m < Boy
Üst üste 2 kırmızı			X	X
Grandi her yerden beyaz	X		X
Pruva her yerden beyaz		X		X
Pupa her yerden beyaz		X		X

Karaya oturan gemiler de gece tabloda gösterilen fenerleri gösterirler. Gündüz ise üst üste 3 küre biçim gösterirler.

1.4.Uygulama

Durum belirtir işaretlerin gösterilmesi için ihtiyaç olacak ortam; bir gemi veya laboratuar, ihtiyaç olacak malzeme; seyir fenerleri ve kontrol paneli veya bir benzeşim programı ve biçimler.

● Geminin cinsine, durumuna ve zamana göre göstermesi gereken işaretler belirlenir.

● Gece kontrol panelinden geminin göstermesi gereken fenerlerin devreye alınması, gündüz ise biçimlerin gösterilmesi sağlanır.

● Gösterilen fener ve biçimlerin gösterim süresince varlığının devamı kontrol edilir.

● Gösterilen fener ve biçimlerin gösterim gerekliliğin kalkması üzerine fenerler kontrol panelinden kapatılır, biçimler arya edilir.

Dikkat edilecek hususlar;

Genelde gemiler gece seyirlerde pupa fenerinin görüşünü engellemeyecek şekilde kıç güverteyi aydınlatırlar. Onun haricinde;

● Gemi fenerleri ile karıştırılabilecek,

● Gemi fenerlerinin görünüş ve özelliklerini bozabilecek,

● Köprüüstü vardiyacılarının iyi gözcülüğünü engelleyebilecek, gemi fenerlerinden başka ışıklar gösteremez ve sızdıramaz.

2.UYARI VE DURUM BELİRTİCİ İŞARET VERMEK

Gemiler yani gemi kaptanı veya o anda gemi yönetiminde görev ve sorumluluğu olan kişi tarafından belirli durumlarda farklı anlamları taşıyan ses ve ışık işaretleri verilir. Bu işaretlerin anlamları genelde:

● Geminin yapmakta olduğu manevrasının belirtilmesi,

● Bir tehlikeye dikkatin çekilmesi,

● Kurallara uygun davranış gösterilmesi için uyarı yapılması,

● Çevredekilerin denize düşen kişiye dikkatlerinin çekilmesi,

● Kısıtlı görüş şartlarında varlık ve durum belirtmek.

Şeklinde can ve mal güvenliğine yönelik olabileceği gibi:

● Kılavuz teknesinin kendini tanıtımı veya

● Basitçe iyi niyet sunumu için de olabilir.

2.1.Gemide Ses ve Işık İşaret Araçları

Gemide ses işareti vermek için:

● Gemi düdüğü,

● Kampana ve

● Gong kullanılır.

Işık işareti vermek için de flaşhing kullanılır. Flashing yönlendirilen ve süratli açılıp kapatılabilen kuvvetli ışık veren bir alettir. Üzerindeki mandalına basılarak kumanda edilir. Bu alet aynı zamanda geceleri daha belirgin olması nedeni ile düdük işaretlerinin verilmesinde de kullanılabilir.

Ses aletlerinden kampana geminin baş tarafına konan bir çandır. İçerisinde bulunan tokmağı ve tokmağı kullanmak için ona bağlı bir halat parçasından oluşur. Halat ile sallanan tokmağın çana vurdurulması ile ses çıkartılır. Gong ise uzak doğu orijinli bir alet olup müzik aletlerinden zile benzer. Tokmağı ile üzerine vurularak ses çıkartılır. Düdük ise gemi yönetim alanı içerisinde bulunan bir düğmeye basılarak çalınabilir. Bu aletlerin bulundurulma zorunluluğu geminin büyüklüğüne göre değişir.

Gemilerde bulunması gereken ses ve ışık işaret araçları

	Boy < 12 m	12m < Boy < 100 m	100 m < Boy
Düdük		X	X
Kampana		X	X
Gong			X
Herhangi bir ses aracı	X
Flashing	X	X	X

2.2.Işık ve Ses Özelliği

Yukarıdaki anlatılan aletleri kullanarak elde ettiğimiz ses ve ışığın özelliği aşağıda olduğu gibi belirli bir standarda sahiptir.

Düdük özelliği;

● Kısa düdük      (●)     bir saniye süreli bir düdük sesi,

● Uzun düdük   (▬▬) 4–6 saniye süreli bir düdük sesi anlamındadır.

Işık özelliği;

● Beyaz olacak

● 5 milden gözükecek

● Çakma şeklindeki ışık işaretinin özelliği aşağıdaki şekilde olacak

○ Çakma süresi bir saniye

○ Çakarlar arası bir saniye

○ İşaretler arası 10 saniyeden az olmayacaktır.

2.3.Manevra ve Uyarma İşaretleri

Birbirini gören iki teknenin birbirine yaklaşması ve bu teknelerden birinin diğerinin niyetini ve hareketlerini anlayamaması veya çatışmayı önlemek üzere yeteri kadar harekete geçtiğinde tereddüde düşmesi halinde tereddüde düşen tekne düdüğü ile derhal en azından beş kısa ve seri işaret vererek böyle bir tereddüt içinde olduğunu gösterecektir. Böyle bir işaret en azından beş kısa ve seri çakmalar şeklinde bir ışık işareti ile kuvvetlendirilebilir. Bu işaret dar kanal, geçit veya trafik hattında seyir yapmakta olan kuvvetle yürütülen bir geminin geçişinin engellenmesi veya benzer durumlarda ikaz amaçlı da kullanılabilir.

Kuvvetle yürütülen ve seyir halindeki bir tekne bu kurallara göre manevra yaptığında Tabloda belirtilen düdük ve/veya ışık ile işaret vererek manevrasını belirtir.

Bir kısa  düdük       ● Gece bir  çakar       µ	Rotamı sancağa değiştiriyorum.
İki kısa düdük        ●● Gece iki  çakar      µµ	Rotamı iskeleye değiştiriyorum.
Üç kısa  düdük      ●●● Gece üç  çakar    µµµ	Makinelerim tornistan çalışıyor.
Beş kısa düdük    ●●●●●	Niyetiniz anlaşılamadı, açık geçiniz.
Altı veya daha fazla kısa düdük  ●●●●●●	Denize adam düştü veya acil bir durum.

2.4.Kısıtlı Görüş Halinde Verilecek Ses İşaretleri

Kısıtlı görüş şartlarında gemiler çatışmayı önleyici gerekli tedbirleri alırlar.

● Gözcüler artırılır

● Gemi sürati emniyetli değere düşürülür

● Makine ani manevralara hazır hale getirilir

● Ses işaretleri verilir.

Sis gibi görüş şartlarını kısıtlayan durumlarda, sorunsuz olan kuvvetle yürütülen seyirdeki gemiler varlık ve durumlarını belirmek için bir uzun düdük çalar ve 2 dakika ara verip tekrarlar. Eğer gemi demirleme haricinde denizde bir kısıtlama durumu olmaksızın makinelerini durdursa iki uzun düdük çalacak ve 2 dakika ara verip tekrarlar.

▬▬  2 dk ara  ▬▬	Makine ile  seyretmekteyim.
▬▬  ▬▬  2 dk ara  ▬▬  ▬▬	Mk. İle yürütülen fakat makine stop’ta

Kısıtlı görüş şartlarında seyir yapmakta olan, sorunsuz olan kuvvetle yürütülen gemiler haricindeki gemiler varlık ve durumlarını belirtmek için periyodik olarak bir uzun iki kısa ses işareti verir, iki dakika fasıladan sonra bunu tekrar eder.

▬▬  ●  ●    2  dk ara    ▬▬  ●  ●

Bu işareti verecek gemiler;

● Kumanda altında bulunmayan bir tekne

● Manevra yapma gücü kısıtlı olan bir tekne

● Su çekimi nedeniyle kısıtlı olan bir tekne

● Yelkenli bir tekne

● Balıkçılıkla uğraşan bir tekne ve

● Yedekleme yapan bir tekne

Bir veya daha fazla tekne yedekleniyorsa yedekleyen yukarıdaki işareti verir. Yedeklenen son tekne ise eğer içinde adam varsa aralarında iki dakikadan fazla bir süre olmayan aralıklarla bir uzun 3 kısa düdük çalar. Eğer mümkün olursa bu işaret yedekleyen teknenin verdiği işaretten hemen sonra verilir.

▬▬  ● ● ●   2 dk     ▬▬  ●  ● ●

Yedekte çekilen  (Adamlı )  tekne

Demirli olan bir gemi varlık ve durumlarını belirmek için periyodik aşağıdaki işareti verir.

Pruvada % 1dk ara	Boyu 100 m. den kısa demirli gemi
Pruva % Pupada 8 1 dk ara	Boyu 100 m.den uzun demirli gemi

Çalınan çan ve gongların çalış süresi çok sık darbeli toplam 5 saniyedir.

Kısıtlı görüş altında demirdeki gemi verdiği periyodik çan işaretine rağmen kendisini görmeyen bir gemiye ihtar için düdük ile aşağıdaki işareti verir.

●  ▬▬   ●

Karaya oturan gemi kısıtlı görüş durumunda demirdeymiş gibi işaret verir. Ancak vereceği kampana işaretinin öncesinde ve sonrasında tek darbeli, net ve kuvvetli olmak üzere 3 kere çan veya kısa düdük ile işaret verir.

Boyu 100 m’den kısa karaya oturmuş gemi

Pruvada %%%  +  Pruvada % + Pruvada %%%    1dk ara

Boyu 100 m’den uzun karaya oturmuş gemi

Pruva%%%  +  Pruvada % + Pruva%%%+Pupada 8    1 dk ara

Boyu 12 metreden daha kısa olan bir tekne yukarda belirlenen işaretleri vermek zorunda değildir. Vermediği takdirde aralarında iki dakikadan fazla süre bulunmayan diğer bir yeterli ses işareti verir.

Kılavuz tekneleri normal işaretlerinin yanı sıra 4 kısa düdük ile kendini tanıtmak için işaret verebilir.

●  ●  ●  ●

Rıhtımdan ayrılan gemiler, ayrılışlarını bir uzun düdük ile belirtir.

▬▬

Tehlikeye giden bir gemi veya bir başka neden ile diğer işaretler ile karıştırılmayacak şekilde işaret verilebilir.

●  ●  ●  ●  ●  ●  ●  ●  ●  ●  ●  ●

2.5.Uyarı ve Durum Belirleyici İşaretlerin Verilmesi

Geminin kaptanı veya görevli ve yetkilendirilmiş kişi tarafından geminin mevcut durumu “Denizde Çatışmayı Önleme Kuralları” çerçevesinde yorumlanır ve hangi işaretlerin verilmesine karar verilir ve işaretlerin verilmesi sağlanır.

2.6.Uygulama

Durum belirtir işaretlerin verilmesi için ihtiyaç olacak ortam; bir gemi veya laboratuar, ihtiyaç olacak malzeme; ses ve ışık işaret araçları ve kontrol paneli veya bir benzeşim programı.

● Geminin cinsine, durumuna ve zamana göre göstermesi gereken işaret ve işaret aracı belirlenir.

● Kontrol panelinden işaret aracı devreye alınır,

● Duruma uygun işaret verilir,

● İşaretin gerekliliği sona erince işaret aracı kontrol panelinden kapatılır.

Dikkat edilecek hususlar;

● Verilen işaretler ile karıştırılabilecek veya

● İşaretlerin özelliklerini bozabilecek ses veya ışıklar gösterilmez.

"Yazı, edinilen yeni bilgi, değişim ve yapılan yorumlar ile tekrar tekrar güncellenmektedir. Bu neden ile kopyalayıp almak yerine ihtiyacınız olduğunda tekrar açıp okumanızda yarar bulunmaktadır. Bu yazı her zaman burada olacaktır."

[1] DCMK md.8

[2] DCMK md.9