Manevra halatı; gemilerin bağlama ve üzerinde manevra yapma
maksadı ile kullandıkları halatlardır.
İyi bir manevra halatı:
● Yüzer olmalı,
○ Manila ve sisal halatlar sudan ağırdırlar ve su
emdiklerinden dolayı yüzme özellikleri yoktur.
○ Naylon halatlar sudan hafif olmakla birlikte su emme
özelliklerine sahip olduklarından suda tam yüzemezler.
○ Naylon halatlar dışında sentetik halatlar su emmezler bu
neden politen ve poliprobilen gibi sudan hafif olanları suda yüzerler.
● Çekme gücü yüksek olmalı,
○ Nebati halatların çekme gücü gemi halatları arasında en az
olanıdır.
○ Sentetik halatların çekme gücü nebatilere göre yüksektir.
○ Çelik tel halatların çekme gücü tüm diğer gemi
halatlarından yüksektir.
● Uzamaları az olmalı,
○ Nebati halatlar çekme kuvvetine yakın noktalarda %10 ile
%20 arasında uzarlar. Bu uzama oranı ıslanınca artar.
○ Sentetik halatlar nebati halatlar gibi ıslandığında uzama
yapmazlar. Uzama oranları çekme kuvvetine yakın kuvvette %20 ile %30 arasında
değişir.
○ Tel halatlar uzama yapmazlar.
● Şoka dayanıklı olmalı,
○ Nebati halatların şoka karşı dayanırlıkları düşüktür.
○ Sentetik halatlar şoka karşı dayanıklıdır.
○ Tel halatlar şoka karşı dayanıksızdır.
● Tabi ve kimyevi etkenlere karşı dayanıklı olmalı,
○ Nebati halatlar dış etkilere karşı en dayanıklı gemi
halatlarıdır.
○ Sentetik halatlar güneşe karşı dayanıksızdır.
○ Tel halatlar dış etkilere karşı en dayanıksız gemi
halatlarıdır.
● Hafif, esnek ve yumuşak olmalıdır.
○ Nebati halatlar kısmen
hafif, esnek ve yumuşaktır.
○ Sentetik halatlar
hafif, esnek ve yumuşaktır.
○ Tel halatlar hafif,
esnek ve yumuşak değildir.
1.2.Halat Rodası
Roda uzun bir halatın yuvarlak muhafaza sarımıdır. Halatlar
orijinalde yuvarlak roda edilmiş olarak satılırlar. 1 Roda manevra halatının
uzunluğu 120 kulaçtır. (220 metre ) Halat rodasından
açıldıktan sonra geminin boyuna ve kullanılacağı yere göre gerekiyorsa ikiye
bölünerek kullanılır. Ancak büyük gemilerde bu halat bütün olarak kullanılır.
Zaman zaman ters yüz edilerek aşınmada düzgünlük sağlanır.
1.3.Rodanın Açılması
Bir manevra halatının orijinal rodasının açılması özel
imtina ister. Halat rodasından açılırken iç çımadan açılır ve tekrar yuvarlak
şekilde roda edilir[1]. Tekrar roda edilirken dikkat edilmesi gereken şey halat
ne tarafa bükümlüyse o yönde roda edilmesidir. Yani sağa bükümlü halat saat
yelkovanı yönünde roda edilir. Eğer halat rodasından düzgün açılıp düzgün roda
edilmezse tüm halat güvertede karman çorman hale gelebilir.
Çelik halatlar ise gemiye roda olarak gelmez. İhtiyaç çap ve
uzunluk olarak bildirilir. Bildirilen özellikteki çelik halat satıcıda halat
dolabından çekilerek çıkartılır, düz bir yere serilir, talep edilen uzunlukta
ölçülür, kesilir, yuvarlak şekilde roda edilerek bağlanır, dış etkilere karşı
ambalajlanır ve öyle gemiye gönderilir. Çelik halatlar orijinal rodasında
gelmediğinden iç çımadan değil dış çımadan açılır. Halatın sertliğinden dolayı
nebati halattan daha fazla dikkat edilmesi gerekir. Aksi takdirde çıkacak sorun
nebati halattan daha fazla olacaktır.
Çelik halatın gemide roda edilmesinde bükümlü nebati
halatlarda olduğu gibi halat büküm yönünde roda edilmelidir. Ters yönde roda
edilmeye çalışılan çelik halat buna karşı direnir ve üzerindeki bu direnci
kaldırmak için bazı sarımlar ters yönde roda olur. Böyle bir roda açılırken de
çok sorunlar yaşanır. Üstelik açılmada güç uygulanırsa çelik halat gam[2] alır
ve bazı kolları da kırılır. Bu neden ile çelik halatlar roda edilirken çok
dikkatli olunmalıdır. Gerekirse düzgün roda edilen bir çelik halat ırgat
tamburuna veya bir çelik boru üzerine geçirilerek açılabilir.
Kısa nebati halatlar yuvarlak yerine istenirse düz olarak ta
roda edilebilirler. Ancak donanım üzerinde olmayan çelik halatlar daima
yuvarlak roda edilmiş olarak storda bulundurulmalıdır. Yedekleme halatı gibi
kalın ve uzun çelik halatlar ise genelde kullanılacağı yerde halat dolabı
üzerinde bulundurulurlar. Gemi kurtarmaya mahsus gemiler dışındaki gemilerin bu
halatları ise bol gres ile yağlanıp sıkıca bir koruyucu ile sarılarak kıç
taraftaki çelik halat dolabında açıkta muhafaza edilirler.
1.4.Uygulama
Roda açılması için ihtiyaç olan ortam; bir gemi veya
gemicilik atölyesi, ihtiyaç olan malzeme; 1 roda halat.
● Halat rodasının
göbeğinden el sokularak halatın iç çıması bulunur.
● İç çıma rodanın ne
tarafındaysa roda o kısım güverteye gelecek şekilde devrilir.
● El tekrar rodanın
içine sokularak çıma bulunur ve üstten dışarı çıkartılır.
● Çıması çekilerek
alınan halat güverte üzerine tekrar yuvarlak roda edilir.
2.EL
İNCESİNİN HAZIRLANMASI
2.1.Manevra Halatı
Gemilerin manevra halatları; üzerinde manevra yapılan ve geminin
bağlanmasında kullanılan halatlardır. Bir çımaları kasalıdır. Gemisine ve
kullanım yerine uygun kalınlık ve uzunluktadırlar. Nebati olanları 1,75 burgata
veya daha kalındırlar.
Gemi sahile yanaşmadan önce geminin manevra halatları hazırlanır.
Önce depoda (stor) veya sandıkta bulunan manevra halatları yerlerinden
çıkartılır ve güverteye roda edilir. Eğer manevra halatları zaten güvertede
roda edilmiş veya halat dolabı üzerinde bulunduruluyorsa bunların üzerlerindeki
koruyucu kapelâları[3] açılır ve deniz bağları sökülür.
Gemi halatı ya gemi yanaştıktan sonra gemiden inen bir görevli
tarafından ya da yanaşmadan gönderildiği kıyıdaki bir yardımcı tarafından
sahildeki bir bağlama yerine bağlanır. Genel olarak büyük gemiler halatlarını
kıyıdaki palamarcılara palamar motorlarının yardımı ile ulaştırırlar. Yat,
balıkçı gibi küçük gemiler ise genelde kıyıya yanaştıktan sonra tekneden inen
bir görevli tarafından bağlanırlar.
Limana gelen bir gemi liman içinde yanaşabileceği bir yer
yoksa alargada bekler. Alargada bekleme; geminin sahilin biraz açığında
demirlemiş veya demirlememiş şekilde beklemesidir. Eğer limanda yanaşma yeri
mümkünse limana girerek rıhtıma veya iskeleye bağlar.
Gemiler genel olarak aşağıdaki şekillerde sahile bağlarlar;
● Aborda olarak
Gemilerin en güvenli bağlama şekli bir rıhtım veya iskeleye
aborda[4] olmaktır. Aborda olmak geminin bir yere bordadan yanaşmasıdır. Rıhtım
veya iskeleye aborda olan gemi 6 yönden sahile halat gönderir. Aynı yerden aynı
babaya gönderilen halatların sayısı, geminin büyüklüğüne, halatların durumuna
ve hava şartlarına bağlıdır. Baş halat ve kıç spring geminin kıça kaçmasına,
kıç halat ve baş spring geminin başa kaçmasına, baş ve kıç açmazlar da geminin
rıhtımdan açmasına engel olur. Verilen halatlar:
○ Baş halat : (Baş
palamar) Aborda olmuş geminin baş tarafından rıhtımda ileriye doğru, geminin
geri kaçmasının önleyecek şekilde verilen halat.
○ Baş açmaz : (Baş
koltuk) Aborda olmuş geminin baş tarafından rıhtıma dik olarak, geminin
rıhtımdan açmasını önleyecek şekilde verilen halat.
○ Baş spring : (Baş
pürmeçe) Aborda olmuş geminin baş tarafından rıhtımda geriye doğru, geminin
ileri kaçmasının önleyecek şekilde verilen halat.
○ Kıç halat : (Kıç
palamar) Aborda olmuş geminin kıç tarafından rıhtımda geriye doğru, geminin
ileri kaçmasının önleyecek şekilde verilen halat.
○ Kıç açmaz : (Kıç
koltuk) Aborda olmuş geminin kıç tarafından rıhtıma dik olarak, geminin rıhtımdan
açmasını önleyecek şekilde verilen halat.
○ Kıç spring : (Kıç
pürmeçe) Aborda olmuş geminin kıç tarafından rıhtımda ileriye doğru, geminin
geri kaçmasının önleyecek şekilde verilen halat.
● Kıçtankara olarak
Kıçtankara, geminin
karaya kıç tarafından yanaşmasıdır. Kıçtan indirme yapan araç taşıyıcı gemiler
ile ıskarça limanlarda yanaşma yapan gemiler yerden tasarruf amacına yönelik
olarak baştan demir atarak veya atılmış bir şamandıraya bağlayarak yan yana
kıçtankara olurlar. Bu yanaşma şeklinde kıçtan hem sancak hem iskele taraftan
mümkün olduğunca birer dik ve birer çapraz halat verilir. Böylece kıç tarafın
mümkün olduğunca sabitlenmesi sağlanır. Burada gemilerin arasına hasarın
önlenmesi için usturmaça konulması ihmal edilmez.
● Baştankara olarak
Baştankara; geminin
karaya baştan yanaşmasıdır. Baştan indirme yapan araç taşıyıcı gemiler ile
istisnai yanaşma yapan bazı gemiler kıçtan demir atarak veya bir şamandıraya
bağlayarak baştankara yaparlar. Baştankarada baştankaraya güçlü bir halat
verilerek bağlanılır.
2.3.El İncesi
Gemilerin halatlarını sahile göndermenin bir diğer yolu da halatı
el incesi yardımı ile göndermektir. El incesi manevra halatının sahile
ulaştırılması için önceden gönderilen bir ucunda ağırlık bulunan 20
m . uzunluğunda ince halattan yapılan kılavuz halatıdır. Halatın
çımasında ağırlık olarak ceviz adı verilen içinde ağırlık bulunan bir düğüm
bulunur.€ Yeterince kıyıya yaklaşan gemiden bir görevli tarafından kıyıya bir
el incesi atılır. El incesinin cevizi kıyıya ulaşınca diğer çıması manevra
halatına bağlanır. Kıyıdaki kişide bu el incesini çekerek manevra halatını
kıyıya alır.
El incesi; el incelik halat olarak tabir edilen yomadan daha ince
halatlardan yapılır. Uygun halat cinsi 7–8 mm. çapındaki dıştan örgülü sentetik
olanlarıdır. El incesine ceviz yapılmasının amacı el incesinin çımasını sahile
atarken kolaylık sağlaması amacı ile ağırlık oluşturmasıdır.
Ceviz; el incesinin çımasına kendinden yapılan bir düğüm
çeşididir. İçerisinde daha fazla ağırlık kazandırmak için bir beze sarılarak
top haline getirilen somun, taş, kurşun gibi bir madde konur. Bu topun çapı
yaklaşık olarak cevizde kullanılan sarım sayısının iki fazlası kalınlık
kadardır. Örnek olarak 7mm. halat ile 4 sarımlı bir ceviz yapılıyorsa bu topun
kalınlığı yaklaşık 42mm. olur.
Bu ceviz düğümünün yapılmasında kullanılan standart sarım 4’dür.
Daha fazla sarım ile yapılabilse de ceviz el incesinin kendi bedeninden
yapıldığından içerisine yeterince ağırlık koymak kaydı ile büyüklük açısından 4
sarımlık ceviz yeterli olmaktadır. Bu neden ile standart sarım 4 olarak
gelişmiştir.
Dört sarımlı standart bir ceviz için gerekecek halat boyu yaklaşık
olarak 2,5m.’dir. El incesinin de boyu 20m. olacağı için bir el incesi yapmak
için yaklaşık 22,5m. halata ihtiyacımız vardır.
El incesinin
hazırlanması için ihtiyaç olan ortam; bir gemi veya gemicilik atölyesi, ihtiyaç
olan malzeme; ağır ceviz içi dolgu maddesi, 22,5 m . uzunluğunda, 7 mm . kalınlığında dıştan örgülü el incelik halat.
● Bulunan uygun bir ağırlık ve bir bez parçası ile ceviz içi ağırlık topu hazırlanır.
● Bulunan uygun bir ağırlık ve bir bez parçası ile ceviz içi ağırlık topu hazırlanır.
● Ceviz ve işletme için yeterli pay ayrıldıktan sonra halatın bedeni dört parmağın üzerinde avuca yatırılır.
● Halat yan yana dört parmakta dört tam sıra sarılır ve beşinci avuca yatırılır.
● El halat sarımının içinden çıkartılarak sarım işaret parmağı içine sokularak kavranır.
● İlk dörtlü sargı kavranacak şekilde dikine iç alttan dış yukarı doğru yan yana dört sıra sarım daha yapılır.
● Dolgu maddesi sarımların içerisine konur.
● Halatın çıması üstten içinden geçirilir.
● Halatın çıması alttan parmağın yanından üste doğru geçirilir.
● Üste çıkartılan çıma sarımın diğer tarafından tekrar sokularak son dörtlü sarımın birincisi yapılır.
● Son grup sarım dörde tamamlanır.
● Sarımların boşu tersten başlanarak elle alınır.
● Tüm cevizin boşu elle alındıktan sonra cevizden dışarı çıkan çıma kavela yardımı ile cevizin göbeğine sokulur.
● Çıma cevizin içerisine sokulduktan sonra tüm sarımların son sıkı boşu alınır.
Uygulamada dikkat edilecek
hususlar;
● 7 mm. halat kullandığınızda ceviz içi dolgu maddesinin
çapı yaklaşık 42 mm . ve mümkün olduğunca olacaktır.
● 7 mm. bir halat içi ayrılacak pay yaklaşık 2,5m.
olacaktır.
● Düğümde kullandığınız kısım halatın ceviz için ayırdığınız
payıdır.
● Halatın sarımda kullanılan kısmı işaret parmağınızın
üzerinden aşağıya doğru sarkmalıdır.
● İlk sarım işaret parmağının hemen yanından, iç alttan dış
yukarıya doğru olacaktır.
● İşlemler sırasında daimi olarak sarımlarım dörderli olduğuna
dikkat ediniz.
● Sarımların boşu alınırken çıma biraz dışarıda kalmalıdır.
● Sarımların hiçbiri üst üste gelmeyecek ve uzunlukları aynı
olacaktır.
● Boş alma tek seferde yapılacak diye bir şey yok. Birden
fazla seferde tam boş alınabilir.
● Sarımlar eşit uzunlukta ve eşit sıkılıkta olacaktır.
● Sıkı sarımları işletmek için gereken yerde kavela
kullanılabilir.
Dıştan örgülü
sentetik halat ile bir el incesi yapınız.
3.1.El İncesi
El incesi çımasındaki ceviz sayesinde uzun bir mesafeye kadar
atılabilir ve kıyıya ulaştırılabilir. Bu şekilde manevra halatının da gemiye
veya sahile ulaştırılması sağlanır.
El incesinin atılması için ihtiyaç olan ortam; bir gemi güvertesi,
rıhtım veya okul bahçesi, ihtiyaç olan malzeme; bir el incesidir.
● El incesi düzgünce ele roda edilir.
● El incesinin çıması üzerine basılarak
güvenceye alınır.
● El ince rodası atılacak elde 4–5 sarım olacak
şekilde ikiye ayrılır.
● Beden el incesinin
atılacağı yere yan çevrilerek kol el incesini atacak şekilde kaldırılır.
● El incesi kuvvetlice fırlatılır.
Uygulamada dikkat edilecek hususlar;
Çıma halata bağlanmadıysa ve el incesinin toptan denize gitmesi
istenmiyorsa, çımanın üzerine basılarak veya bir yere bağlayarak güvenceye
alınmalıdır.
İskeleye
yaklaşmakta olan bir gemiye el incesi atınız.
Bir yere yanaşılacaksa önce yanaşılacak yere temas edecek olan
kısma zarar görmemesi için usturmaça[5] konur. Usturmaça konması, usturmaçanın
temas edecek yere hizalandıktan sonra parimasının bir vardevela, puntel gibi
bir yere kazık bağı ile bağlanarak sabitlenmesidir. Bu şekilde gemi yanaştığı
yere çarpma veya sürtme nedeni ile zarar görmez. Sonra manevra halatı sahile
gönderilecek yerde bir kurtağzı (Fairlead/ Chock)[6] veya halat
loçası[7] varsa önce ondan geçirilir ve sonra vardavelanın[8] veya parampetin[9]
üzerinden güverteye alınır.
Halatların içerisinden geçirilen kurtağızlarının (Chock) çeşitleri vardır. Yerine göre uygun olanı konmuştur.
● Açık veya kapalı olup olmamasına göre.
○ Açık kurtağzı (Open chock),
○ Kapalı kurtağzı (Close chock),
● Tamburatalı[10] olup olmamasına göre;
○ Tamburatasız (Without roller)
○ Tamburatalı (Roller)
● Tamburata sayısına göre
○ Tek tamburatalı (Single roller)
○ Çift tamburatalı (Double roller)
Daha sonra el incesinin çıması, halat kasasının dikişinin bitimine, doblin olarak gönderilecekse gemi ile kıyı arasındaki mesafe kadar kaloma verildikten[11] sonra halatın bedenine bir kazık bağı ile bağlanır. Tavsiye edilen kazık bağı çeşidi foralı çifte kazık bağıdır.
Kazık bağı; vasıta ve usturmaça parimalarını puntal, vardavela
veya benzer unsurlara bağlamakta kullanılan bir bağdır. Üç çeşidi vardır.
● Düz kazık bağı
Üzerine fazla yük binmeyen ve kısa bir süre sonra sökülecek olan
bir halatın bir kazık veya benzeri unsura bağlanmasında kullanılır.
● Çifte kazık bağı
Üzerine fazlaca yük binebilecek veya uzunca bir süre bağlı kalacak
olan tente halatı gibi halatların bir kazık veya benzeri bir unsura
bağlanmasında kullanılır.
● Foralı kazık bağı
Sıkışma olasılığı olan kazık bağının sıkışınca kolayca
çözülebilmesi için yapılan kazık bağı çeşididir. Düz kazık bağının veya çifte
kazık bağının sonunda çımanın doblin yapılarak üst halat içerisinden
geçirilmesi ile oluşturulur. El incesinin bir halata bağlanmasında hem sağlam
olması hem de çabuk çözülebilmesi için foralı çifte kazık bağı kullanılır.
El incesinin halata bağlanması için ihtiyaç olan ortam; bir gemi
güvertesi, rıhtım veya okul bahçesi, ihtiyaç olan malzeme; bir el incesi ve bir
manevra halatıdır.
● El incesinin çıması manevra halatının kasasının bitim noktasına yakın
bir yerinde halatın üzerine dik olarak konur.
● El incesi ile manevra halatının bedeni üzerinde iki volta[12] atılır.
● El incesi sarımın üzerinden diğer tarafına geçirilerek bir volta da
diğer tarafta atılır.
● El incesinin çımasına bir doblin yapılarak son voltanın altından
geçirilir.
● El incesinin bedeni ve çımadaki doblin ters taraflara çekilerek bağın
boşu alınır.
Uygulamada dikkat edilecek hususlar;
Uygulamada dikkat edilecek hususlar;
● Manevra halatı üzerine el incesi ile atılan
voltanın tarafı önemli değildir.
Bir el
incesini bir manevra halatına foralı çifte kazık bağı ile bağlayınız.
Kıyıya ulaştırılan el incesi kıyıdan çekilerek diğer çımasına
bağlı manevra halat kasasının da kıyıya ulaşması sağlanır. Manevra halatının
kasası kıyıya ulaşınca kasa kıyıda bir kazık[13] (Post), baba (Bollard / Bitt)[14],
istavroz bite (Staghorn bollard)[15], mapa (Pad eyes) veya anale (Ring) gibi
bir bağlama unsuruna bağlanır.
Halatların kıyılarda ağaçlara bağlanması tabiata vereceği zarar
nedeni ile taşlara bağlanması da halatı zedeleyeceği veya güvenilir olmayacağı
nedeni ile tercih edilmemelidir.
● Halat kıyıdaki baba,
kazık veya benzer unsurlara doğrudan kasasından geçirilerek bağlanır
Bir baba veya kazığa çift kasa geçirilirken ikinci kasa diğer
kasanın içinden alınarak babaya üstten takılır. Bu şekilde halatlar birbirinden
bağımsız olarak babadan mola[16] edilebilir.
● Halatın kasası anale[17],
mapa[18] veya benzer unsurlara geçirilerek bir kavela yardımı ile veya içten
geçirme ile sabitlenir.
Halat kasasının sabitlenmesinden sonra el incesi halattan
çözülerek tekrar kullanılacaksa gemiye geri atılır veya kullanılmayacaksa roda
edilerek bir kenarda gemi yanaştıktan sonra verilmek üzere konur.
Manevra halatı kıyıda kasasından bağlandıktan ve gemi yanaştıktan
sonra boşu alınarak güvertedeki baba veya koçboynuzu (Deck/Belaying cleat)[19] gibi bir bağlama unsuruna volta edilerek
bağlanır. Babalar genelde sahilde tek, gemide ise çift olarak bulunur. Çift
babaya (Bitts) veya koçboynuzuna bağlama aynı biçimde, sekiz şeklinde volta
edilerek yapılır. Yeteri sayıda voltadan sonra son volta ters çevrilerek meze
volta[20] şeklinde yapılır.
Bağlama işlemi tamamlandıktan sonra özellikle 3.dünya ülke
limanlarında gemiye rıhtımdan fare gelmemesi için halata gemi tarafında farelik
(Faredan, Rat guard) [21] takılır.
Gemi yanaştığı
yerden avara[22] etmeden bu fareliklerin unutulmadan alınması gerekir.
Halatın çift babaya volta edilmesi için ihtiyaç olan ortam; bir
gemi güvertesi, rıhtım veya gemicilik atölyesi, ihtiyaç olan malzeme; bir çift
baba ve bir manevra halatıdır.
● Loçadan gelen manevra
halatı çift babanın arasından geçirilir.
● Gidiş yönündeki babaya
halat ile yarım volta atılır.
● Halat ile ikinci
babaya da yarım volta atılir.
● Her iki babaya atılan
yarım voltalar yeterince tekrarlanır.
● Halatın çımasına bir
kruz yapılır.
● Kruz halatın gidiş
yönündeki babaya geçirilerek babaya mezavolta atılir ve boşu alınır.
● Halatın çımasına yine
bir kruz yapılır.
● Kruz halatın gidiş
yönündeki babaya geçirilerek babaya mezavolta atılır ve boşu alınır.
Uygulamada dikkat edilecek hususlar;
● Halatın babada
sarılmaya yeterince yeri kalması için babanın alt tarafından başlanmasında
yarar vardır.
● Volta miktarı halat
üzerine binecek yüke göre belirlenir.
● Kruz baba yönünde
olacak ve çıma kruzun altında kalacaktır.
● Yeteri kadar sayıda ve sıkı volta
edilmezse halat sıyırarak kendi boşunu alır ve meze volta sıkışarak halatı mola
edilemez hale koyar.
Yanaşan bir gemideki manevra halatını kıyıda sabitlendikten sonra
güvertede bir çift babaya volta ederek bağlayınız.
"Yazı, edinilen
yeni bilgi, değişim ve yapılan yorumlar ile tekrar tekrar
güncellenmektedir. Bu neden ile kopyalayıp almak yerine ihtiyacınız olduğunda
tekrar açıp okumanızda yarar bulunmaktadır. Bu yazı her zaman burada
olacaktır."
[1] Roda
etmek: Halatın yuvarlak şekilde güvertede sarılmasıdır.
[2] Gam
(gamba) almak: halatın sarım yönünün tersine dönerek karışması.
[3] Kapela:
Açık güvertede bulunan cihaz, araç, makine veya malzemenin ortam şartlarından
etkilenmemesi için onu örtecek şekilde brandadan yapılmış olan örtü.
[4] Aborda
olmak: Bordadan yanaşmak. Bir gemi veya rıhtım, iskele, platform gibi bir
bağlama unsuruna geminin yandan bağlanması.
[5]
Usturmaça: Gemi ile yanaşılan yer arasına geminin zarar görmemesi için konulan
bir çeşit yastık.
[6] Kurtağzı:
İçinden geçirilen manevra halatının gemiye kumanda ettiği noktanın
değişmemesini ve halatın küpeşte kenarına veya bir başka unsura sürtünerek
zarar görmesini engelleyen, küpeşteye konan, halka veya ay şeklindeki
tamburatalı veya tamburatasız gemi aksamıdır.
[7] Halat
loçası: Parampet üzerinde içerisinden halat geçirilmek için açılmış, kenarları
halatı zedelememek için yuvarlatılmış delik.
[8]
Vardevela; Gemide insanların düşmesini engellemek amacı ile güverte, ambar
ağzı, iskele merdiven gibi yerlerin kenarlarındaki korkuluğun puntallar arasına
konan, halat, boru, zincir v.s. malzemeden yapılan korkuluk.
[9]
Parampet: Küpeştelerde denizin güverteye gelmesini engelleyen, vardevela
yüksekliğinde yapılmış kapalı üst yapı.
[10]
Tamburata: Halatın sürtünerek yıpranmasını engellemek için kurtağzının içerisine konan ve bir sabit mil
etrafında dönebilen bir çeşit makara.
[11] Kaloma
vermek: halat veya zincire gerekebilecek boşu (pay) vermek.
[12]
Halatın volta edilmesi: Haltın bir bağlama unsuruna sarılması.
[13] Kazık:
Bir şey bağlamak için zemine çakılan ağaç çubuk.
[14] Baba:
Halat ve parimaları volta edilmeleri için kullanılan zemine çok iyi monte
edilmiş, demir, pirinç ve ağaç gibi çeşitli malzemelerden imal edilmiş
silindirik elemanlardır.
[15]
İstavroz Bite (Staghorn Bollard): Parimanın volta edilmesinde kullanılan artı
şeklindeki bağlama elemanıdır.
[16] Mola
etmek: (Fora etmek) Halatın bağlandığı yerden çözülmesi. Genel teamül; ticaret
bahriyesinde “mola”, askeri bahriyede “fora” ifadesi kullanılır.
[17] Anale:
Mapaların üzerinde halat bağlamak için kullanılan hareketli halkalardır.
[18] Mapa:
Güvertelere, alabanda ve bordalara veya iskelelere sağlam olarak tespit edilen
içinden halat, kilit gibi malzemelerin geçebildiği veya bağlanabildiği sabit
halkalardır.
[19] Koç
Boynuzu: Halat ve parimaların volta edilmesi için gerekli yerlere monte edilmiş
genellikle madeni boynuz şeklindeki malzemelerdir.
[20] Meza
volta: Yarım volta. Volta edilen halatın son kuruzunun ters yapılması.
[21]
Farelik (Faredan): (Rat guard) Rıhtımdan gemiye fare girmemesi için bağlama
halatının gemi tarafına geçirilen daire şeklindeki teneke siperlik.
[22] Avara
etmek: Yanaşılan yerden ayrılmak.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder