DENİZDE ÇATIŞMAYI ÖNLEME MANEVRALARI

1.YETİŞİLEN GEMİ İLE ÇATIŞMADAN SAKINMAK

1.1.Gözcülük ve Emniyetli Hız

Her tekne, içinde bulunulan durum ve koşullarda, durumun ve çatışma tehlikesinin tamamen değerlendirilmesini sağlamak üzere, eldeki tüm uygun araçların kullanılmasının yanı sıra her zaman tam bir görme ve işitme gözcülüğü yapar.

Ayrıca, her tekne çatışmayı önlemek üzere uygun ve etkili harekete geçebilmek ve içinde bulunulan durum ve koşulların gerektirdiği bir mesafede durabilmek için her zaman emniyetli bir hızla ilerler.

Emniyetli hızı saptarken aşağıdaki unsurları göz önünde tutar.

● Görüş durumu,

● Balıkçı tekneleri veya diğer teknelerin bir araya toplanmış durumu dahil trafik yoğunluğu,

● Teknenin durdurulma mesafesine ve içinde bulunduğu koşullarda dönme yeteneğine özel surette dikkat edilerek teknenin manevra yapabilme yeteneği,

● Sahil ışıkları ve kendi ışıklarının geceleyin geriye doğru yayılması gibi arka cephe ışıklarının varlığını,

● Rüzgâr, deniz ve akıntının durumu ve seyir tehlikelerinin yakınlığı,

● O yerde var olan su derinliği ile tekne su çekiminin ilişkisi.

1.2.Trafik Ayrım Düzenleri

Trafik ayrım düzeni, denizdeki genel trafik hatları, liman girişi, kanal, boğaz gibi trafiğin yoğun bulunduğu yerlerde oluşturulan, IMO tarafından kabul edilen işaretlenmiş trafik akış yollarıdır.

Deniz trafik ayrım düzeni; ülkemizdeki karayollarına benzer bir şekilde, gidiş ve gelişe ayrılmış yollar, orta refüj gibi trafik alanı dışındaki ara bölgeler, dönüş göbekleri vs. unsurlardan oluşmuştur. Trafik yine karayollarında olduğu gibi sağdan, yani sancaktan işlemektedir. Bu trafik alanı içindeki hareketlerde yine karayollarında olduğu gibi belirli kurallara bağlıdır.

Trafik ayrım düzenlerine giriş ve çıkışlar, normal olarak şeridin bitiminde ve küçük bir açı ile olur. Gemiler mümkün olduğu kadar trafik şeritlerinde karşıdan karşıya geçmekten kaçınır fakat böyle bir geçiş zorunlu olduğu zaman da geçişi uygulayabileceği kadar dike yakın bir açı ile yaparlar.

Gemiler trafik ayrım düzenlerini sadece aşağıdaki amaç ile girebilir veya hattı kesebilirler;

● Trafik ayrım düzenine dahil olma,

● Karşıdan karşıya geçme,

● Acil bir tehlikeden kaçma,

● Trafik ayrım orta bölgesine gitme.

1.Trafik ayrım bölgesi ile ayrılan trafik ayrım düzeni, 2.Trafik ayrım düzeni, trafik doğal engeller ile ayrılmıştır, 3.Trafiğin belirtilen dış sınır bölgelerini kullanamayacağı trafik ayrım düzeni, 4.Etrafında dönülen trafik ayrım düzeni, 5.Rotaların kesiştiği trafik ayrım düzeni, 6.Dikkatli olunması gereken sahanın belirtilmediği, kesişen trafik ayrım düzeni, 7.Dikkatli olunması gereken saha

Sınırları tanımlanmış, yakın kıyı trafik bölgesi, 8.Sınırları tanımlanmamış, yakın kıyı trafik bölgesi, 9.Trafik ayrım düzenleri arasında, tavsiye edilen trafik akış yönü, 10.Derin su rotasına ihtiyaç duymayan gemiler için tavsiye edilen trfik akış yönü, 11.Tek yönlü trafik hattının parçası olarak derin su rotası, 12.En az derinliğin belirtildiği çift yönlü derin su rotası, 13.Derin su rotası, 14.Tavsiye edilen rota, 15.Tek yön bölümlü çift yönlü rota, 16.Seyir yardımcısı etrafında kaçınılması gereken saha, 17.Karaya oturma tehlikesi nedeni ile kaçınılması gereken saha

Trafik ayrım orta bölgesine gitmek ise şu amaçlar nedeni ile olabilir.

● Manevrayı kısıtlı hale getirecek bir işlem için,

● Acil onarım için,

● Avlanma için.

Trafik ayrım düzeni ile kıyı arasında kalan bölge “Kıyı Trafik Bölgesi”dir. Gemiler kıyıdaki bir limana, tesise, yapıya veya kıyı trafik bölgesinde bulunan başka bir yere gitmek üzere veya bir tehlikeden kaçınmak için kıyı trafik bölgesinde seyir yapar. Bunu dışında, trafik ayrım düzeninin oluşturulduğu, karaya yakın bölgelerde seyir yapan gemiler bu düzene uygun hareket etmek zorundadır. Trafik ayrım veya kıyı trafik düzenini kullanmayan gemiler ise mümkün olduğunca düzenden uzak kalırlar.

Yatlar emniyetli olduğu takdirde “Kıyı Trafik Bölgesi”nde seyir yaparlar. Ancak trafik ayrım düzeninden, kıyı trafik bölgesine geçiş yapan diğer gemiler ile ilgili bir sorun yaşamamak için kuralları iyi bilmek ve takip etmek zorundadırlar.

Trafik ayrım düzenini kullanan bir gemi uygun trafik şeridinde o şeridin genel trafik akımı yönünde ilerlerler. Normal olarak şeridin bitiminde trafik şeridine girer veya çıkar. Fakat her iki taraftan da girer veya çıkarken genel trafik akım yönüne, uygulanabildiği kadar küçük bir açı ile girip çıkarlar.

Gemiyi manevradan kısıtlı hale getiren bir işlem veya onarım amaçlı olarak orta ayrım bölgesinde demirleme haricinde gemiler çok acil olmadıkça trafik ayırım düzeni içinde veya bu düzenin sonlarına yakın alanlarda demirleyemezler.

1.3.Kanallar, Nehirler, Geçit ve Boğazlar

Kanal; Panama kanalı, Süveyş kanalı gibi insan eli ile açılan suyoludur. Geçit, boğaz ve nehirler ise doğal suyollarıdır. Geçit boğazdan daha dar olan suyoludur.

Bu suyollarında trafiğin yoğun olması halinde “Trafik Ayrım Düzen”leri oluşturulur. Oluşturulmamış olsa bile genel sancaktan trafik akışı uygulanır. Gemiler orta hattın sancağında, emniyetli olduğu kadar kıyıya yakın seyir yaparlar.

Bu suyollarında seyir yapan gemilerin geçişi aşağıdaki tekneler tarafından engellenemez.

● Boyu 20 metreden az olan bir tekne,

● Yelkenli bir tekne,

● Balıkçılıkla uğraşan bir tekne

Trafik ayrım düzenlerinin kurulduğu yerlerde yapılacak seyir ile ilgili kurallar, ilgili seyir kitaplarında anlatılır. Gemi kaptanları bu tip yerlerden geçiş öncesi bu yayınlardan gerekli bilgileri edinirler. Bu tip yerlerden geçişler trafik kontrol istasyonları (VTS- Vessel Traffic Service) tarafından kontrol edilir.

1.4.Gemi Trafik İstasyonları

Trafik kontrol istasyonları (VTS- Vessel Traffic Service) özellikle trafik ayrım düzeninin kurulduğu, liman, kanal, boğaz gibi yerlerde deniz trafik kontrolü için kurulan istasyonlardır. Ayrım düzenlerine giriş öncesi VTS istasyonları ile temas kurularak bilgi verilir. Bu istasyonlar yoğun trafikteki akışı devamlı kontrol eder, gemilere düzene giriş izni verir veya bekletir, geçiş sırasında olası tehlikelerde gemileri uyarır. Gemilerin geçişlerinde onların geçiş kurallarına uyup uymadıklarını kontrol ve ikaz eder.

Özellikle bir ülkenin karasuları içindeki liman, kanal, boğaz gibi yerlerde oluşturulan bu istasyonların yaptırım güçleri bulunup kurallara uyulmaması halinde para cezası kesilmesi ve sahil güvenlik güçleri ile müdahale yetkileri vardır. Ülkemizde Türk boğazları olarak belirlenen, Çanakkale ve İstanbul boğazı ile Marmara denizinde, İzmir körfezinde ve bazı limanlara girişlerde bu uygulama bulunmaktadır. Boğazlara giriş ve çıkışlar ile boğaz içinde seyirler, VTS istasyonları ile kontrol edilmekte ve düzenlenmektedir. Marmara denizinde de iki boğazı birleştiren yoğun trafik hattında düzenleme mevcut olup gidiş geliş seperasyonları mevcuttur. Ancak genelde uluslar arası trafiğe açık burunlarda oluşturulan düzenlemelerde olduğu gibi VTS kontrolü olmamakla birlikte, gemiler genel trafik ayrım düzenleme kurallarına uyar. Deniz kazalarında, bu düzenleme kurallara uyum, aynen COLREG kurallarına uyumda olduğu gibi kusur belirlemede etkindir. Yat gibi küçük tekneler, kıyı trafik hattında seyir yapsa bile bu istasyonlara bilgi vermeleri, kıyı trafik hattında seyir yapacaklarını belirtmeleri gerekir.

Dar yerlerde kurulan Trafik ayrım düzenlerinde seyir sürati belirlidir. Gemiler verilen süratin üzerine çıkamazlar ve hatta altına dahi düşemezler. Eğer bir gemi bu sürati yapamıyorsa, hatta girmeden önce durumu VTS’e bildirir ve geçişini kendisi gibi düşük süratli gemiler ile birlikte yapar. Süratin belirli olmasının amacı, bu tip dar alanlarda gemilerin birbirini geçmeye çalışarak bir kazaya sebep olmalarının engellenmesidir.

1.5.Yetişen Gemi

Herhangi bir gemiye, kemeresinin 22.5⁰ den daha geriden yaklaşan bir gemi yetişmekte olan gemidir. Gece kıç tarafından yaklaşılan geminin sadece pupa fenerini görünüyor diğerleri gözükmüyorsa, yetişen gemi durumunun olduğu var sayılır.

1.6.Yetişilen Gemiyi Geçme

Geçiş yasağının olduğu dar trafik ayrım düzeni dışındaki yerlerde uygun olduğu taktirde gemiler yetiştikleri gemileri geçebilir. Yetişilen bir geminin geçilmesinde aşağıda belirtilen yöntem uygulanır.

Öncelikli olarak önden giden ve sadece kıç tarafı gözüken geminin fenerlerine bakılarak veya plotlama yapılarak o geminin kemeresinden 22,5 derece geride olunup olunmadığı kontrol edilir. Sonra gözlem veya radar ile mesafenin kapanıp kapanmadığı kontrol edilir ve yetişmekte olan gemi durumunun olup olmadığı tespit edilir. Eğer yetişilmekte olunan gemi geçilmek isteniyorsa, geçtikten sonra geçilen geminin rotasının kesilmemesi gerektiğinden yetişilen geminin rotası gözlem ile yaklaşık veya radar plotlaması ile kesin olarak tespit edilir. Tespit edilen rotaya göre sancaktan veya iskeleden geçiş durumuna karar verilir. Yetişilen geminin rota değeri yetişenden büyükse geçiş tarafı olarak iskele, küçükse sancak seçilir

Daha sonra geçiş niyeti, öndeki gemiye belirtilir. Eğer geçiş, diğer geminin sancağından yapacaksa, iki uzun düdüğü takip eden bir kısa düdük, iskelesinde yapacaksa, iki uzun düdüğü takip eden iki kısa düdük çalınır.

▬▬  ▬▬    ●	Sancak tarafınızdan  geçeceğim
▬▬   ▬▬   ● ●	İskele  tarafınızdan geçeceğim

Öndeki gemi durumu onaylıyorsa ki bu o geminin rotasında kalma veya değiştirme niyetine göre olur, bir uzun, bir kısa, bir uzun ve bir kısa şeklinde çaldığı düdük ile mutabık kaldığını belirtir.

▬▬  ●  ▬▬   ●

Uygundur, Mutabıkız

Yetişen gemi, yetiştiği geminin önüne çıkmamak kaydı ile gereken rota ve sürat değişikliğini yapar ve öndeki gemiyi güvenli bir mesafeden geçer. Yetişen geminin sorumluluğu diğer gemi geçilip ondan tamamen nete olmadan sona ermez.

Yetişilen geminin rotasının tespitinde, geçme niyetinin belirtilmesinde veya mutabakatın sağlanmasında çok daha basit olan bir diğer yöntem doğrudan diğer gemi ile radyo telefon irtibatının sağlanmasıdır. Ayrıca diğer geminin rotasının tespitinde varsa gemideki arpa radar veya otomatik tanıtım cihazından da yararlanılabilir. Ancak tüm bunlar düdük ile yapılacak işaretleşme yönteminin yerini alamaz. Düdük ile işaretleşme yapılacak, diğer yöntemler buna ilaveten güvenlik artırıcı önlem olarak kullanılacaktır.

1.7.Uygulama

Yetişilen gemiyi geçerken çatışmadan sakınmak için ihtiyaç olacak ortam; bir gemi veya laboratuar, ihtiyaç olacak malzeme; hedefe, radar, dürbün, gemi düdüğü, gemi dümeni veya bir manevra benzeşim programı.

● Seyirde sadece pupası gözüken öndeki geminin kemerelerinin 22,5 dereceden daha gerisinde olup olunmadığı tespit edilir.

● Kemerelerinin 22,5 dereceden daha gerisinde olunan gemiye yaklaşmakta olup olunmadığı tespit edilir.

● Yetişmekte olunan gemiyi geçme niyetinde onun rotası tespit edilir.

● Öndeki geminin rotasına göre geçiş tarafı belirlenir.

● Gemi düdüğü ile geçiş niyeti ve tarafı öndeki gemiye belirtilir.

● Diğer geminin düdük ile verdiği mutabakat işareti ile rota belirtilen taraf doğru, diğer gemiden emniyetli mesafeden geçiş yapılacak şekilde değiştirilir.

● Geçiş tamamlanınca gemi rotasına alınır.

Dikkat edilecek hususlar;

● Önden giden geminin fenerlerine bakılarak veya plotlama yapılarak o geminin kemeresinden 22,5 derece geride olunup olunmadığı anlaşılabilir.

● Yetişilen geminin rotası gözlem veya radar plotlaması ile tespit edilebilir.

● Yetişilen geminin rotası yetişenden büyükse geçiş tarafı olarak iskele, küçükse sancak seçilir.

● Geçiş bildirim ve mutabakatı radyo telefon ile yapılsa bile düdük işaretleşmesi ihmal edilmeyecektir.

● Geçişler güvenli mesafeden yapılacaktır.

● Dar kanal ve geçitlerdeki geçişlerde öndeki gemi ile arada yeterli sürat farkı yoksa ya yeterli sürat farkı sağlanacak ya da geçiş yapılmayacaktır.

2.PRUVA PRUVAYA ÇATIŞMADAN SAKINMAK

2.1.Denizde Genel Trafik Akışı

Denizlerde, aynı ülkemiz karayollarında olduğu gibi trafik sağdandır. Yani denizlerde sancak trafiği uygulanır. Gemiler bir trafik hattında veya dar bir kanal veya geçitte ilerliyorsa, sancak taraftan ilerlerler. Karşı karşıya gelen gemiler sağ, yani sancak taraflarına kayarak emniyetli bir mesafeden yan yana bir birlerini geçerler. Burada her iki gemi de mevcut durumları engel teşkil etmediği takdirde gerekli sakınmayı yapmakla yükümlüdür.

2.2.Pruva, Pruvaya Yaklaşma

Birbirlerini aynı anda pruvadan itibaren 22,5⁰ sancak ile 22,5⁰ iskele arasında gören ve yaklaşmakta olan gemiler arasında, pruva pruvaya geçiş durumu vardır. Pruvadan yaklaşmakta olan bir gemiyi kerteriz ederek kendi pruvasının 22,5⁰ sancak ile 22,5⁰ iskele arasında gören gemi, aynı anda diğer geminin silyonlarını veya direklerini aynı hizada veya yakın pozisyonda veya diğer geminin borda fenerlerinin ikisini de birlikte gördüğü durumda, diğer geminin de kendisini kendi pruvasında gördüğünü var sayılacaktır. Tereddütte olunması halinde dahi pruva pruvaya yaklaşıldığı varsayılarak buna uygun hareket edilecektir. Gemide radar varsa, tespitlerde plotlama yöntemi de kullanılabilir.

Şekildeki A ve B gemileri, birbirlerini aynı anda 22,5⁰ içinde görmektedir. Ancak, C gemisi A gemisini 22,5⁰ derece içinde görmesine rağmen, A gemisi C gemisini, 22,5⁰ dereceden daha fazla açıda görmektedir. Bu durumda, A ve B gemileri arasında pruva pruvaya yaklaşma mevcut olup bu gemiler arasında pruva pruvaya geçiş kuralları uygulanırken, A ve C gemileri arasındaki yaklaşma pruva pruvaya geçiş kurallarına tabi değildir.

2.3.Pruva, Pruvaya Yaklaşmada Çatışmadan Sakınma

Birbirlerinin pruvalarını görerek yaklaşmakta olan gemiler, öncelikli olarak durumun kurallara göre pruva pruvaya yaklaşma olup olmadığını tespit ederler. Bunu tespit ederken kılavuz seyri modülünde öğrenilen pusula ile kerteriz alma ve açısal yön ölçme yöntemi veya diğer alternatif yöntemler kullanılır.

Pruva pruvaya yaklaşmanın tespiti halinde yaklaşmakta olan her iki gemi de diğerinin bu kuralı uygulayıp uygulamadığına bakmaksızın, bir çatışmaya sebep olmayacak derecede diğerinin iskelesinden geçmek üzere, rotasını sancağa değiştirir. Bu rota değişikliğinin yakın mesafeden yapılması halinde taraflar rotalarını sancağa çevirirken 1 kısa düdük çalarlar.

Bu kuralın uygulanmasında ek olarak radyo telefon ile yapılacak görüşme ve mutabakat, kuralın uygulanmasında güvenlik artırıcı bir tedbir olacak ve olası hataları önleyecektir.

2.4.Uygulama

Pruva pruvaya yaklaşmada çatışmadan sakınmak için ihtiyaç olacak ortam; bir gemi veya laboratuar, ihtiyaç olacak malzeme; hedefe, radar, dürbün, gemi düdüğü, gemi dümeni veya bir manevra benzeşim programı.

● Seyirde geminin pruvasına yakın ve pruvası görülen geminin kerterizi alınarak, hedef geminin referans geminin 22,5 derece sancak ve 22,5 derece iskelesi arasında olup olmadığını tespit edilir.

● Hedef geminin borda fenerlerine ve direklerine bakılarak veya plotlanarak onun da referans gemiyi pruvasında görüp görmediği tespit edilir.

● Referans geminin rotası diğer gemiden emniyetli bir mesafeden geçecek şekilde sancağa alınır.

● Rota sancağa değiştirilirken 1 kısa düdük çalınır.

● Geçişi tamamladıktan sonra gemi tekrar eski rotasına alınır.

Dikkat edilecek hususlar;

● Radyo telefon ile yapılacak görüşme her durumda güvenlik artırıcı tedbir olarak yararlı olacaktır.

● Rota değişimini tek ve büyük bir dümen açısı ile yapılır.

3.AYKIRI ROTADA ÇATIŞMADAN SAKINMAK

3.1.Aykırı Yaklaşma

İki geminin arasındaki yetişmekte veya pruva pruvaya geçiş durumları dışında kalan yaklaşmalar, aykırı yaklaşma durumlarıdır. Yaklaşmakta olan geminin kerterizi alınarak değerlerine bakılır. Eğer yaklaşmakta olan gemilerden biri diğerini “Aykırı yaklaşmakta olan gemi” sektöründe görüyorsa bu gemilerin arasında aykırı yaklaşma var demektir.

Gece bir geminin diğerinin borda fenerlerinden sadece birinin gördüğü durumlarda, aykırı geçişin olduğu varsayılır. Bu durumdaki gemilerin rota hatları kesişir.

Aykırı yaklaşmada olan gemilerin aralarında bir çatışma durumu söz konusu olabilir. Bu neden ile gemiler mevcut rotalarında devam ettikleri takdirde çatışıp çatışmayacaklarını tespit etmek zorundadırlar.

3.2.Çatışma Rotası

Çatışma rotası: İki geminin rota veya süratlerinde bir değişiklik olmadığı takdirde çarpışmalarının kaçınılmaz olduğu rotadır. Gemilerin rota hatlarının kesişmesi, çatışma rotasında olduğu anlamına gelmez. Rotanın çatışma rotası olması için her iki geminin rota hatlarının kesiştiği noktaya varış zamanlarının da aynı olması gerekir.

Gemiler çarpışma tehlikesinin olup olmadığını saptamak için içinde bulunduğu durum ve koşullara uygun alet ve yöntemleri kullanırlar ve imkanlar dâhilinde bir yöntem ile elde edilen sonucu bir diğeri ile de kontrol ederler.

Bir başka gemi ile çatışma rotasında olunup olunmadığının anlaşılabilmesi için en uygun yöntem diğer geminin kerterizini almaktır. Eğer kerteriz sabit kalıyor ve gemiler birbirine yaklaşıyorlarsa her iki gemide çatışma rotasındadır.

Çatışma tehlikesinin mevcut olup olmadığı saptanırken aşağıdaki yazılı hususlar dikkate alınır:

● Varsayımlar yetersiz bilgi, özellikle yetersiz radar bilgisi üzerine oturtulmayacaktır. 

● Çatışma olup olmadığı konusunda tereddüt varsa, çatışma tehlikesi varsayılacaktır.

● Yaklaşan bir teknenin pusula kerterizinin fark edilir derecede değişmemesi halinde tehlike var sayılacaktır.

● Özellikle çok büyük bir tekneye veya yedek çekene veya yakın mesafede olan bir tekneye yaklaşırken fark edilir derecede kerteriz değişmesi görüldüğü durumlarda da çatışma tehlikesinin mevcut olabileceği göz önüne alınacaktır.

Aykırı çatışma rotasında bulunan gemilerden biri yol hakkına sahip olan gemi, diğeri ise sakınma yapmakla yükümlü olan gemidir.

3.3.Çatışma Rotasında Davranış Sorumluluğu

Çatışma rotasında bulunan ve sakınma yapmak ile yükümlü olan gemi aşağıdaki şekilde davranacaktır:

● Sakınmayı zamanında yapacak, geciktirmeyecektir.

● Rota değişikliği büyük ve tek dümen açısı ile olacaktır.

● Emniyetli mesafeden geçilecektir.

● Gerekiyorsa yol kesilecek veya durulacak veya makine tornistan çalıştırılacaktır.

Çatışma rotasında bulunan ve yol verilen veya yol hakkına sahip olan gemi, aşağıdaki şekilde davranacaktır:

● Rota ve süratini muhafaza edecektir.

● Sakınma yapmakla yükümlü olan geminin kurallara uymama olasılığına karşı hazır olacaktır. (İskelesinde gördüğü gemi için sakınma yapan gemi mümkün olduğunca sakınmasını iskeleye dönerek yapmayacaktır.)

● Diğer gemiye emniyetli geçiş için yeterli yer bırakılacak ve bu konuda gevşek davranmayacaktır.

3.4.Kuvvetle Yürütülen Teknelerde Aykırı Çatışma Rotasındaki Sakınma Manevrası

Kuvvetle yürütülen iki teknenin çatışma tehlikesi doğuracak şekilde birbirine aykırı olarak yaklaşmaları halinde, diğer tekneyi kendi sancak tarafından gören tekne, onun yolundan çıkacak, koşullar elverdiği takdirde diğerinin pruvasından geçmekten kaçınacaktır. Rotasını değiştirirken mesafe uygunsa düdük ile işaret verecektir.

Sakınma yapmakla yükümlü olan geminin uygun manevrası manevra alanındaki sığlık, kayalık gibi doğal engeller; rıhtım, iskele, şamandıra gibi yapılar ve diğer gemi trafiği uygunsa, gecikmeden tek ve büyük bir dümen açısı ile rotasını diğer geminin kıç tarafına emniyetli bir mesafeden geçecek şekilde değiştirmesi şeklinde olur. Sakınma yapan gemi geçiş tamamlanıncaya kadar eski rotasına geri dönmez.

3.5.Yelkenli Teknelerde Aykırı Çatışma Rotasındaki Sakınma Manevrası

Aykırı çatışma rotasında yaklaşan yelkenli teknelerde sorumluluk kuvvet ile yürütülen gemilerden daha farklıdır. Aykırı çatışma rotasında olan iki yelkenli tekneden hangisinin yol hakkına sahip olduğu, rüzgârı aldıkları tarafa göre belirlenir. Ana yelkenin rüzgârı aldığı taraf rüzgar üstüdür.

● Rüzgârı değişik taraflardan kullanan yelkenli teknelerden; rüzgarı sancak taraftan alan tekne,

● Rüzgârı aynı taraftan kullanan yelkenli teknelerden; rüzgâr altında olan tekne,

Yol hakkına sahiptir.

3.6.Tekneler Arasındaki Sorumluluk

Yukarıda anlatılan yol hakkı ve sakınma yapmakla yükümlü gemiler ile ilgili kurallar aynı manevra kabiliyetine sahip gemiler için geçerlidir. Eğer çatışma rotasında bulunan gemiler arasında manevra kabiliyeti açısından fark varsa manevra kabiliyeti yüksek olan gemi, çatışmadan kaçınma yapma konusunda sorumlu gemi olur.

Sahip oldukları manevra kabiliyetine göre, birbirlerine nazaran yol hakkı olan gemiler, aşağıda sıralanmıştır. Alt sıradaki gemiler, özel kurallar haricinde üst sıradaki gemiler ile çatışma söz konusu olacak şekilde karşılaşmaları halinde diğerine yol verecektir.

● Kumanda altında bulunmayan gemi,

● Manevra yapma gücü kısıtlı olan gemi,

● Manevrası su çekimi nedeni ile kısıtlı olan gemi,

● Balıkçılıkla uğraşan gemi,

● Yelkenli gemi,

● Kuvvetle yürütülen sorunsuz gemi,

● Deniz uçağı.

3.7.Uygulama

Aykırı rotada yaklaşmada çatışmadan sakınmak için ihtiyaç olacak ortam; bir gemi veya laboratuar, ihtiyaç olacak malzeme; hedefe, radar, dürbün, gemi düdüğü, gemi dümeni veya bir manevra benzeşim programı.

● Seyirde yaklaşmakta olunan geminin kerterizi alınarak aykırı rotada olup olmadığı tespit edilir.

● Aykırı rotada yaklaşmakta olan geminin kerterizinin sabit olup olmadığına bakılarak çatışma rotasında olup olmadığını tespit edilir.

● Çatışma rotasında ise sakınma yapma yükümlülüğünün kimde olduğunu tespit edilir.

● Çatışmadan sakınma yükümlülüğü referans gemideyse ve durum uygunsa rota diğer geminin kıç tarafından emniyetli bir mesafeden geçecek şekilde değiştirilir.

● Mesafe yakınsa yapılan manevra düdük işareti ile bildirilir.

● Geçiş tamamlandıktan sonra rota tekrar eski değerine alınır.

Dikkat edilecek hususlar;

● Aykırı geçişlerde yapılacak manevrada kesinlikle bir tereddüt gösterilmez.

● Rota değişikliği tek ve büyük bir dümen açısı ile yapılır.

● Manevra yapılmasında doğal ve yapı engelleri ile diğer trafik hesaba katılmalıdır.

● Yapılan manevra diğer tarafı şüpheye sürükleyecek şekilde olmamalıdır.

● Geçiş tamamlanıncaya kadar rota tekrar eski değerine alınmamalıdır.

4.DAR SU YOLUNDAKİ DÖNÜŞLERDE ÇATIŞMADAN SAKINMAK

4.1.Diğer Tarafı Görünmeyen Dar Su Yolu

Daha önce gördüğümüz gibi kanal, boğaz, geçit ve nehirler birer suyoludur. Özellikle doğal suyollarının ve kıyılarının yapısı bazı yerlerde keskin dönüşlere sahiptir ve kıyıdaki doğa veya insan yapıları dönüşün diğer tarafının görülmesini de engeller. Bu tip yerlerde yapılan dönüşlerde bir çatışmanın engellenmesi için aşağıdaki yöntem uygulanır.

4.2.Diğer Tarafı Görünmeyen Dar Suyolunda Dönüş

Bir kanal veya geçitte seyir yaparken araya giren bir engel sebebiyle kanal veya geçidin diğer kısmının görülmesine olanak yoksa dönüş yerine yaklaşan bir tekne özel tedbir ve dikkatle seyreder ve uzun bir düdük (▬▬) çalar. Dönüş yerinin öbür tarafında veya aradaki engelin arkasında olan ve düdüğün duyulabileceği mesafede bulunan herhangi bir yaklaşan tekne varsa o da uzun bir düdükle (▬▬) bu işarete cevap verir ve gerekiyorsa sürat keserek ve kanal veya geçidin mümkün olduğunca sancağına geçer.

4.3.Uygulama

Dar su yolundaki dönüşlerde çatışmadan kaçınmak için ihtiyaç olacak ortam; bir gemi veya laboratuar, ihtiyaç olacak malzeme; hedefe, radar, dürbün, gemi düdüğü, gemi dümeni veya bir manevra benzeşim programı.

● Seyirde diğer tarafı gözükmeyen dar bir suyoluna gelindiğinde referans gemi emniyetli derecede sancak kıyıya yaklaştırılır.

● Bir uzun düdük çalınır.

● Diğer taraftan bir uzun düdük sesi duyulunca, gerekiyorsa yol kesilir.

● Dikkatli olarak dönüşü tamamlanır.

Dikkat edilecek hususlar;

● Dönüşte her halükarda karşıdan gelen bir gemi var gibi tedbirli olunmalıdır.

● Dönüşlerde sürate göre gemi devir dairesi hesaba katılmalıdır.

"Yazı, edinilen yeni bilgi, değişim ve yapılan yorumlar ile tekrar tekrar güncellenmektedir. Bu neden ile kopyalayıp almak yerine ihtiyacınız olduğunda tekrar açıp okumanızda yarar bulunmaktadır. Bu yazı her zaman burada olacaktır."